İleri Haber

Bertolt Brecht, Elias Canetti, Goethe, Franz Kafka, Georg Lukacs, Friedrich Nietzsche, Stefan Zweig gibi dünyaca ünlü birçok yazarın klasik yapıtlarını Türkçeye kazandıran çevirmen, yazar, düşünür Ahmet Cemal’in aramızdan ayrılışının 1. yıl dönümü.

Sosyalist düşünür Ahmet Cemal, kalp rahatsızlığı nedeniyle tedavi gördüğü hastanede geçtiğimiz sene bugün yaşamını yitirmişti.

Kendi adıyla bir atölyesi de olan ve kuruluşundan bu yana İler Haber’in yazarları arasında yer alan Cemal, edebiyat ve sanat dünyasında ‘okul’ olarak anılan bir düşünür.

ÇOK SAYIDA ESERİ TÜRKÇEYE KAZANDIRDI

5 Mart 1942 yılında İzmir'de doğan Ahmet Cemal, İstanbul'da Moda İlkokulu'ndan sonra Sankt Georg Avusturya Lisesi'ni ve İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdi. Aynı fakültede bir süre asistanlık yaptı. İstanbul, Avusturya Kültür Ataşeliği'nde basın danışmanı olarak çalıştı. İstanbul Üniversitesi Yabancı Diller Okulu Almanca Bölümü'nde ve Edebiyat Fakültesi Alman Filolojisi Bölümü'nde çeviri dersleri verdi. “Yeni Ufuklar”, “Varlık”, “Yazko Edebiyat”, “Gergedan”, “Argos” ve “Milliyet Sanat” dergilerinde yazdı. Memet Fuat ve Mustafa Kemal Ağaoğlu'nun davetleri üzerine "Yazko" çeviri dergisini kurdu ve yönetti. Ayrıca Yazko'da genel yayın koordinatörü olarak çalıştı.

Kendi imzasını taşıyan roman, oyun ve denemeleriyle de bilinen Ahmet Cemal, birçok çeviri ödülü ve nişanına sahipti. Cemal, çalışmalarını 2014’ten itibaren Ahmet Cemal Kültür Atölyesi (ACKA) çatısı altında yürütüyordu.

Ingeborg Bachmann, Walter Benjamin, Bertolt Brecht, Hermann Broch, Elias Canetti, Paul Celan, Ernst Fischer, J.W.v. Goethe, E.H. Gombrich, Friedrich Hölderlin, Franz Kafka, Heinrich von Kleist, Georg Lukacs, Robert Musil, Friedrich Nietzsche, Novalis, Erich Maria Remerque, Rainer Maria Rilke, Friedrich Schiller, Anna Seghers, Manes Sperber, Georg Trakl ve Stefan Zweig'ın çeşitli eserlerini Türkçeye çevirdi. Deneme ve makaleleri “Odak Noktasında Yaşananlar”, “Yaşamdan Çevirdiklerim”, “Şeref Bey Artık Burada Yaşamıyor”, “Bizi Yaşatanlar ve Öldürenler”, “Aradığımız Tiyatro”, “Oynamak Varken”, “Sanat Üzerine Denemeler”, “İnsana dönmek”, “Giderayak”, “Lanetlenmiş Ağustosböcekleri”, “Okuyan Gençliğe Mektuplar” başlıklarıyla kitaplaştı. Şiirleri “Geçmiş Bir Dua Kitabından” adıyla çıktı. “Kıyıda Yaşamak” adlı bir romanı ve “Dokunmak” adlı bir öykü kitabı, “Ben, Nazım, Yaşarken ve Ölürken” ve “Deliliğe Övgüye Methiye” adlı oyunları var.

ÖDÜLLERİ

1988 yılında Türkiye kültürüne yaptığı hizmetler nedeniyle Anadolu Üniversitesi Senatosu tarafından kendisine fahri doktora unvanı verildi. 2010 yılında Avusturya cumhurbaşkanı tarafından Avusturya Federal Cumhuriyeti Altın Liyakat Nişanı’na layık görüldü. Aynı yıl, Türkiye Cumhuriyeti ve Federal Almanya Cumhuriyeti tarafından ilk kez düzenlenen Tarabya Çeviri Ödülleri çerçevesinde, Almancadan Türkçeye çeviri dalında büyük ödülü aldı. “Lanetlenmiş Ağostosböcekleri” başlıklı deneme kitabıyla 2012 yılında Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından verilen Sedat Simavi Edebiyat Ödülü’nü kazandı. Aynı yıl Dil Derneği tarafından kendisine Türk Dil Kurumu’nun 80. kuruluş yıldönümü nedeniyle ve Türk diline katkılarından ötürü Onur Ödülü verildi. 2013 yılında TÜYAP tarafından 18’incisi düzenlenen İzmir Kitap Fuarı’nın Onur Yazarı seçildi. 2014 yılında ise Hermann Broch’tan yaptığı Vergilius’un Ölümü başlıklı roman çevirisiyle Avusturya Devlet Çeviri Ödülü’ne layık görüldü.

MÜCADELENİN PARÇASIYDI

2014 yılının yaz aylarında Kadıköy Moda'da Ahmet Cemal Kültür Atölyesi'ni  kurarak çalışmalarına öğrencileriyle birlikte devam eden Cemal, aynı zamanda komünist kimliğiyle de yaşamını sürdürdü. İşçi sınıfı mücadelesinin parçası olan bir aydın olarak Ahmet Cemal, örgütlü kimliğini de hiçbir zaman gizlemedi.

Cemal 2014 yılında Türkiye Komünist Partisi'nde yaşanan ayrışmadan sonra HTKP kurucuları arasında yer almış ve ilk dönem Parti Meclisi üyeliği yapmıştı.

Cemal yaşamını yitirmeden önce İleri Haber ve Cumhuriyet gazetesinde köşe yazarlığı görevini sürdürüyordu.

Cemal, 2017 Haziran’ındaki bir köşe yazısında "Bu yıl ölümün kıyılarına yaptığım üçüncü yolculuk. Ve bir geri dönüş daha. Cankurtaranın sirenleri gecenin karanlığını yırtarken bile gücünü yitirmeyen bir duygu: “Bu hikâye daha bitmedi…” ifadeleriyle hastalığına karşı verdiği mücadeleyi ve yitmeyen umudunu anlatmaya çalışmıştı.

KİM NE DEMİŞTİ?

Usta Ahmet Cemal’in hayatını kaybetmesinin ardından birçok isim bu ayrılığa üzüntüsünü dile getirmişti. İşte o isimlerden bazıları:

Gazeteci Can Dündar: “Öldürmek peşinde olanlarla dolu dünyada, ölümsüzlük üzerine en güzel şarkıları besteledi.” Çok büyük kayıp. Acılıyız.

Tiyatro sanatçısı ve oyuncu Orhan Alkaya: Celan’ın, Bachmann’ın, derin birikimin, Alman edebiyatının tutkunları için ne acı bir gün: Gertrude Durusoy ve Ahmet Cemal bizi terk etti.

Yazar Murathan Mungan: Üç gündür, “Ne zamandır görmüyorum, bir arayıp buluşalım” diye geçiriyordum içimden. Bugün ölüm haberin geldi. Gönlünce dinlen Ahmet Cemal.

Hasan Cemal: Sevgili kuzenim Ahmet Cemal’in ölüm haberini uzaklarda aldım, hepimizin, sevenlerinin başı sağolsun, toprağı bol olsun, hayat böyle işte.

AHMET CEMAL’DEN SURUÇ’A AĞIT YAZISI

Usta yazar, ölenlerin arkasından yazı yazmanın kendisi için çok zor ve üzücü olduğunu belirterek, Suruç Katliamı’nda hayatını kaybeden gençlerin arkasından bir yazı kaleme almıştı. Cemal Suruç için kaleme aldığı yazıda "Artık birilerinin ‘arkasından’ yazamayacak kadar güçsüzüm. Ya da, yetmiş dört yaşında olmama rağmen, ve bu hayatın elli yılı boyunca hep yazmış ve çevirmiş olmama rağmen ‘utanma’ denilen duygunun çok özel bir türü ile ilk kez bugün tam anlamıyla tanışmış olmama rağmen-Yaklaşık elli yıldır hep ‘öldürülen birilerinin’ arkasından yazdım. Ve böyle yapmakla, ‘yazan biri’ olmanın sorumluluğunu yerine getirdiğime inandım. Ama bugün, sanırım ilk kez bugün, yani yaşadığım ülkenin bir köşesinde – şimdilik – otuz iki gencin tek bir bomba ile öldürüldükleri günden bir gün sonra–Böyle cinayetlerin ardından hayatta kalmanın ne büyük, ne korkunç bir UTANÇ olduğunun bilicine vardım..." 

İşte o yazı: Yazmak ya da yazmamak...

İLERİ HABER KÖŞE YAZARI ERGÜN'DEN AHMET CEMAL YAZISI

Cemal'in aramızdan ayılışının ardından İleri Haber köşe yazarı Doğan Ergün de "Ahmet Cemal’in gidişi" başlıklı bir yazı kaleme almıştı.

O yazıya da buradan ulaşabilirsiniz...

Yazarımız Ahmet Cemal'i, aramızdan ayrılışının birinci yıl dönümünde saygıyla anıyoruz...