İleri Haber

Eğitim Sen’den yapılan açıklamada, “2022 MEB bütçesi, eğitim sisteminin, öğrencilerin ve eğitim emekçilerinin yaşadığı sorunlara çözüm üretmekten uzaktır” denilirken, bütçenin sadece zorunlu harcamalar dikkate alınarak hazırlandığı vurgulandı.

2022 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi, 2020 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi ile Sayıştay raporlarının komisyondaki müzakereleri ile ilgili maraton yarın Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’ın yapacağı sunumla başlayacak.

Bütçeye bakıldığında, 2021 yılında 146 milyar 920 milyon lira olarak belirlenen Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) bütçesinin 2022 yılı için 189 milyar 11 milyon liraya yükseldiği görüldü. MEB bütçesinin merkezi yönetim bütçesine oranı ise 2021’de yüzde 10,69 iken 2022’de 10,79 oldu.

Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim Sen) tarafından MEB’e ayrılan bütçeye yönelik yapılan analizde, “2022 MEB bütçesi, eğitim sisteminin, öğrencilerin ve eğitim emekçilerinin yaşadığı sorunlara çözüm üretmekten uzaktır. Salgın koşullarında bile en temel ihtiyaçların görmezden gelindiği, ek bütçe taleplerimizin yok sayıldığı koşullarda hazırlanan MEB bütçesinin sadece zorunlu harcamalar dikkate alınarak hazırlandığı anlaşılmaktadır” denilirken, MEB bütçesinin 2022 yılı milli gelire oranda 2021’e göre azalma olduğu, ödeneklerin dağılımı ve eğitim yatırımlarına ayrılan paylar grafiklerle gösterildi.

'EĞİTİM HARCAMALARI VELİLERİN ÜZERİNE YIKILDI'

Grafikler ve değerlendirmeler şöyle:

Her fırsatta eğitime en çok payı kendilerinin ayırdığını iddia eden AKP hükümetleri döneminde, eğitim bütçesinin milli gelire oranı OECD ortalaması olan yüzde 6’nın yarısına bile ulaşmamıştır. Geçtiğimiz 19 yıl içinde MEB bütçesinin milli gelire oranı çok az artmış olmasına rağmen, belirlenen rakamlar ihtiyacın çok altında kalmış ve eğitim harcamalarının esas yükü, büyük ölçüde velilerin sırtına yıkılmıştır.

MEB BÜTÇESİNİN BÜYÜK BÖLÜMÜ PERSONEL GİDERLERİNE

MEB bütçesinin Merkezi Yönetim Bütçesi içindeki büyüklüğünün temel nedeni, iktidarın eğitime verdiği önemden değil, büyük ölçüde personele yapılan zorunlu harcamalardan kaynaklanmaktadır. Bu durumun farkında olan MEB, eğitim emekçilerini esnek, kuralsız ve güvencesiz çalıştırmak için gece gündüz çalışmakta, sözleşmeli ve ücretli öğretmenlik uygulamasında ısrar etmeyi sürdürmektedir. Okullardaki yardımcı hizmetli personel açığının giderilmemesi, salgın koşullarında yeterli bütçenin ayrılmaması uygulamasının önümüzdeki süreçte de sürdürülmesi kabul edilemez.

MEB bütçesinin büyük bölümü personel giderleri (yüzde 70) ve sosyal güvenlik devlet primi giderlerine (yüzde 11) gitmektedir. Başka bir ifadeyle, her yıl eğitime bütçeden en çok payı ayırdıklarını iddia edenler, bu payın yüzde 81’inin zorunlu olarak personel harcamalarına ayrıldığını özellikle gizlemeye çalışmaktadır. 2022 MEB bütçesi içinde mal ve hizmet alım giderlerinin payı yüzde 8, sermaye giderleri yüzde 8, cari transferler (kar amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler, hane halkına yapılan transferler) yüzde 3’tür. 

EĞİTİM YATIRIMLARI İHTİYAÇ ORANINDA ARTMIYOR

2002-2021 yılları itibarıyla MEB bütçesinden eğitim yatırımlarına ayrılan payın gelişim seyri, her fırsatta “Bütçeden en çok payı eğitime ayırdık” diyenlerin halkı nasıl yanılttıklarını, eğitime ayrılan bütçenin ne kadarının yatırıma ayrıldığını gizlemeye çalışarak gerçekleri nasıl çarpıttıklarını açıkça göstermektedir.

MEB bütçesinden eğitim yatırımlarına ayrılan pay 2002 yılında yüzde 17,18 iken, eğitim hizmetlerinin sunumu açısından çok önemli olan bu rakam 2009’da yüzde 4,57’ye kadar gerilemiştir. 4+4+4 sonrasında zorunlu olarak kısmen de olsa artışa geçen eğitim yatırımlarına ayrılan bütçe oranı, 2014 sonrasında yeniden azalmaya başlamıştır. MEB bütçesinden eğitim yatırımlarına ayrılan pay 2022’de geçen yıla (yüzde 7,69) göre çok az artmış gibi görünse de 19 yıl önceki oranının hala çok gerisindedir.

‘EN ÇOK PAY EĞİTİME’ SÖYLEMİ DOĞRU DEĞİL’

“2022 MEB bütçesiyle eğitimde yaşanan yoğun ticarileşme sürecinin artarak devam edeceği, velilerin cebinden yapacağı eğitim harcamalarının belirgin bir şekilde artacağı” değerlendirmesinin yer aldığı analizde, “Türkiye ile diğer OECD ülkeleri arasında kademeler düzeyinde yapılan eğitim harcamaları arasındaki farklılıklar her geçen yıl artmaktadır. Devletin eğitim harcamalarına yaptığı katkı yıllar içinde istikrarlı bir şekilde azalırken, hane halkının cebinden yaptığı eğitim harcamalarının payı artmaya devam etmektedir. Türkiye’nin ‘Eğitime en çok payı ayırıyoruz’ söyleminin gerçeği yansıtmadığını görmek için hane halkının cebinden yaptığı eğitim harcamalarının son 19 yılda ne kadar arttığına bakmak yeterlidir” denildi.