Yazar: Robert Rodriguez

Çeviren: Yasin Günaydın

M.S. 2020 yılında, yeryüzündeki günlerimiz tam olarak istediğimiz gibi ilerlemedi ancak uzayda çok önemli ilerlemeler kaydettik.

SpaceX ve NASA, astronotları Crew Dragon kapsülünde Uluslararası Uzay İstasyonu’na gönderdi, hem de iki kez! Japonya ve Çin dünya dışı kayaları Dünya’ya getirdi ve NASA asteroit Bennu'dan uzay parçacıkları topladı. Mars için heyecan temmuz ayında, kızıl gezegen için üç tane görev yola çıktığında zirveye ulaşmıştı. Çin'in ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin Mars'a giden uzay araçları şu anda yoldalar. 2021 yılının başlarında kırmızı gezegene ulaşacaklar.

Aşağıda uzay görevleri için tüm önemli tarihleri, meteor yağmurları ve yazının sonuna doğru tarihi olmayan olayları bulabilirsiniz.

Her yıl aşağıda yazdığımızdan fazla roket fırlatışı meydana geliyor, ancak tarihleri sık sık değiştikleri için onları bu büyük listeye eklememe kararı aldık.

[2 ŞUBAT] STARSHIP SN9 TESTİ İNİŞTE İNFİLAK ETTİ

SN9 patlıyor, SpaceX

SpaceX'in SN8 prototipinin aralık ayındaki müthiş patlamasını hatırlıyor musunuz? SpaceX, bunun bir başarı olduğunu ve önce yörüngeye sonra ise nihayetinde Mars'a ulaşabileceğini düşünüyor. Elon Musk'ın uzay uçuş şirketi 2020'nin sonunda veya 2021'in başında bir sonraki prototipi göndermeyi planlıyor. Üç güçlü Raptor motoru takıldı ve fırlatma rampasına sürüldü, böylece bu prototip 2021'in başında uçması muhtemel oldu.

SN9 testi sonunda 2 Şubat 2021 tarihinde SpaceX ve FAA kalkış güvenliği ile ilgili tartıştıktan sonra fırlatıldı. Bu muhteşem bir testti ve yukarıdaki fotoğrafta görebileceğiniz üzere bir patlama ile sonlandı. SN10, şirketin Boca Chica tesisinde dikey olarak duruyor, bu yüzden yakında fırlatılması muhtemel.

[9 ŞUBAT] “HOPE” MARS’IN YÖRÜNGESİNE GİRİYOR

Hope uzay sondası (Al Amal) Mars'ın atmosferini ölçerek 55 gün boyunca yörüngesinde çevreleyecek, MBRSC.

Temmuz 2020'de fırlatılan Birleşik Arap Emirliği’nin Hope (Al Amal) uzay sondası, kızıl gezegenin yerçekiminin pençelerine girerek 9 Şubat’ta Mars yörüngesine yerleştirmesini (Mars Orbital Insertion) gerçekleştirdi. Bu manevra; BAE'yi ABD, Rusya, Çin ve Hindistan'ı takip ederek Mars'a ulaştıran beşinci ülke yapıyor.

Bu uydu, Mars'ı uzaydan gözlemleyecek ve atmosferi yüksek çözünürlüklü bir kamera da dahil olmak üzere üç enstrüman ile inceleyecek. Gelecek yıllarda neler bekleyebileceğimizi görmek için Hope’un ilk fotoğrafına bir göz atın.

[10 ŞUBAT] TIANWEN-1 MARS’A ULAŞTI    

Tianwen-1, Çin'i kızıl gezegene başarılı bir şekilde inen üçüncü ulus haline getirmeyi umarak Mars'a gidiyor, Çin Ay Keşif Programı.

Çin'in Tianwen-1 (“Cennete Sorular”) uzay aracı Mars uydusunu, iniş aracını ve gezginitaşıyor ve yörünge girişiniUmut’tan bir gün sonra gerçekleşti. Çin görevi kendi iniş aracını veya gezginini yüzeye hemen indirmeyecek. Bu araçlarınmayıs ayı gibi indirileceği bekleniyor.

Gezgin yaklaşık 92 günlük bir ömre sahip ve LiZhencai, projenin komutan yardımcısı CCTV'ye görevin “ağustos sonunda” tamamlanacağını söyledi.

[18 ŞUBAT] NASA’NIN PERSEVERANCE GEZGİNİ MARS’A İNİŞ YAPIYOR

Bir kere daha yaptılar! 18 Şubat’ta, NASA mühendisleri ve bilim insanları Perserverance'ın kızıl gezegene varışını kutladılar. Birçok mizah paylaşımları ve özellikle insanların kalplerini ve akıllarını ele geçiren bir mühendis vardı.

Mars robotları için büyük bir yıl gibi gözüküyor ve özellikle kızıl gezegende eski yaşamın işaretlerini bulmakta. Aynı zamanda; Perserverance, Çin'in Tianwen-1 iniş aracı ve gezgini ile birlikte Mars toprağını mikroskopun altına koyacaklar -ancak yılın ilerleyen zamanlarına kadar inmesi beklenmiyor.

[25 MART] BOEING STARLINER OFT-2 FIRLATMASI

CST-100 Starliner, hava yastıkları açılmış bir şekilde ABD toprağına iniş yaptı, NASA/Bill Ingalls.

NASA'nın Ticari Mürettebat Projesi’nin bir parçası olarak astronotları Uluslararası Uzay İstasyonuna teslim etmek için tasarlanmış koni şeklinde olan CST-100 Starliner aracı inişli çıkışlı bir hayata sahipti. Aralık 2019'un (Vay be, bu kadar uzun zaman önce miydi?) İlk Uydu Uçuş Testi’nde uzay aracının saatinde bir “anormallik” meydana geldi, bunun, planlandığı gibi İSS’e ulaşmadığı ve bunun yerine iki gün sonra çöle güvenli bir şekilde indiği anlaşıldı.

Boeing, Starliner aracının mürettebatını taşımaya hazır ikinci bir mürettebatsız Uydu Uçuş Testi sergileyecek.Her şey başarılı olursa, astronotların kapsül ile fırlatılmasının önü açılır. Şans dileyin.

[MART 2021] BÜYÜK HADRON ÇARPIŞTIRICI TEKRAR ÇALIŞIYOR

Büyük Hadron Çarpıştırıcı 2021'de yenidenfaaliyete geçecek, Peter Macdiarmid | GettyImages.

Gezegenin en büyük enerji parçacık çarpıştırıcısı olan Büyük Hadron Çarpıştırıcı, 10 Aralık 2018'den beri kapalıydı. Mart ayında, Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi’nin (CERN) bilim insanları çarpıştırıcıyı tekrar açtı.

Çarpıştırıcı, Higgsbozonunun veya “Tanrı parçacığının” (Bunu herhangi bir parçacık fizikçinin önünde söylemeyin, yeter!) keşfi de dahil olmak üzere parçacık fiziğin teori tahminlerini test etmede yararlı oldu.

Üçüncü gözlemsel çalışma veya “Çalışma 3”, 2022'de görevlendirme dönemi ve mıknatıs denemeler ile mart ayı gibi atom dünyasını keşfetmeye başlayabiliriz. Sonra 2025’te kapatılıp 2027'de dördüncü çalışması için tekrar güncellenecek. Bunu uzay takvimine eklememin nedeni fiziğin her yerde olmasıdır. Bunu ben alıyorum, oldukça havalı.

[NİSAN/MAYIS] ÇİN’İN TIANWEN-1 GEZGİNİMARS’A İNİŞ YAPIYOR

Çin'in önümüzdeki haftalarda Mars'a göndereceği üç uzay aracı hakkında bir sanatçının izlenimi, Nature Astronomy.

Tianwen-1, Çin'in Mars'a gönderdiği üçlü tehdit görevi, Dünya’yı temmuz ayında terk etti ve kendisini şubatta Mars yörüngesine sokmayı hedeflendi. Ancak, Çin uzay programı, bir iniş girişimi için birkaç ay bekleyecek, bu tarihi olay için çoğu kişi nisan sonu veya mayısın başını öneriyor.

Çin'in planları iddialı, bir uydu kırmızı gezegeni çevrelemeye devam edecek ve iki uzay aracı, bir iniş aracı ve bir gezgin de yeryüzüne yönlendirilecek. Mars aslında oldukça kötü kalpli bir gezegendir: Oraya inmeye çalışan uzay araçların neredeyse yarısını yok ediyor, bu yüzden Çin uzay ajansı için çok büyük ve cüret gerektiren bir görev. Geçen üç ay içinde, Chang'e uzay sondası uzay keşfinde büyük adımlar attı ve bununla birlikte Ay keşfi üzerine güçlü miraslar kurabiliyor olacak.

[26 MAYIS] ÇİÇEKAY’ININ TUTULMASI

20 ve 21 Ocak'ın harika bir şekilde adlandırılan “büyük kanlı kurt ayı”, toplam ay tutulmasını (kanlı) ocak ayı (kurt) ve Dünya'ya daha yakın olmasınedeniyle özellikle büyük bir görünümü birleştiren harika bir olaydır.Richard Bell | Kalamazoo Astronomical Society

Dünya’nın gölgesi Ay’ın üzerini kapladığında bir Ay tutulması meydana gelir. Ay’ın tamamı gölgede kaldığında buna Ay tutulması diyoruz. Ve mayıs ayında bir dolunay meydana geldiğinde bu “Çiçek Ay’ı” olarak bilinir. Bundan dolayı buna Çiçek Ay’ı derizve bu 2021’in ilk büyük gök olayıdır. Burada tutulmaları izlemek için kullanışlı bir rehberimiz mevcut. Mayıs ayına yaklaştıkça son bilgileri aktaracağız.

[10 HAZİRAN] ATEŞ ÇEMBERİ TUTULMASI

2020'de Doğu Asya ve Batı ABD genelinde milyonlarca insan dairesel tutulmanın harika görüntüsüne sahipti, James Martin | CNET.

Johnny Cash tutulması, benden başka kimse tarafından heveslebilinmediği gibi, 10 Haziran'da Kuzey Yarım Küre’nin bazı bölgelerinde gerçekleşecek.Bir ateş çemberi tutulması, Ay’ın güneş ışığını kısmen engellediğinde gerçekleşir. Böylece gökyüzünde göz kamaştırıcı bir ateş halkası bırakır. En son tutulma (bilimsel tabiriyle, bir “dairesel” tutulma) 2020'de gerçekleşti ve muhteşemdi. Bunu izlemek için en iyi yerler Rusya, Kanada ve Grönland’dadır ancak izlemek için birçok canlı yayın ve yer olduğunu umuyoruz. Yaklaştıkça size tüm detayları aktaracağız.

[HAZİRAN] BOEING’İN MÜRETTEBATLI UÇUŞ TESTİ

İlk mürettebatlı Starliner görevi haziran ayı gibi erken bir tarihte gerçekleşebilir, Boeing.

Her şey beklendiği gibi olursa, Mart'ta Starliner'ın ilk mürettebatlı test uçuşu Uluslararası Uzay İstasyonu’na gidebilir. Spacex'in 2020'deki Demo-2 görevi gibi, bu, Boeing'in uzay aracının faaliyete geçmeden önceki son kontrolü olacaktır. Oraya gidebilirse bu büyük bir başarı olarak sayılır.

[22 TEMMUZ] NASA, DART GÖREVİNİ BİR ASTEROIDE ÇARPMASI İÇİN BAŞLATIR

NASA'nın asteroide çarpma görevi 22 Temmuz'da 68503 Didymos uzay kayasına doğru ilerleyerek “Dönüşte burada olma!” diyecek. Kayanın aynı zamanda Dimorphos olarak bilinen kendi özel Ay'ı gibi yörüngesinin etrafında dönen küçük bir ikizi var. “Çift Asteroid Yönlendirme Testi”, bu küçük asteroide (Mısır'ın Büyük Piramidi kadar büyüklüğünde) çarpacak ve daha sonra 2024'te Avrupa Uzay Ajansı tarafından başlatılan başka bir görevinde, çarpma krateri ve Dimorphos'un yörüngesini ve özelliklerini nasıl değiştirdiğini inceleyecek.

Her şey yolunda giderse, NASA, uzay aracının Dimorphos'un yörüngesini saniyede yaklaşık yarım milimetre değiştirebileceğini düşünüyor. Çok görünmeyebilir, ancak zamanla yörünge dönüş süresini önemli ölçüde değiştirebilir.

[2 EKİM] BEPI COLOMBO MERKÜR’ÜN YANINDAN UÇUYOR

Bepi Colombo, 2025'te Merkür'ün etrafından uçması için bir uydu gönderecek, CNET.

ESA ve Japonya Uzay Araştırma Ajansı (JAXA) ile ortak bir görev olan BepiColombo'nun 2020'si oldukça iyi geçti. Üst atmosferde yaşam belirtilerin olup olmadığını kontrol etmek için Venüs'ün yanından uçarken harekete geçirildi. 2021'de, amaçlanan hedefi Merkür'ün yanından ilk kez geçecek. Altı gözlem uçuşundan ilki olacak ve 2025'ten itibaren Merkür'ü izleyecek uydunun serbest bırakılmasıyla sonuçlanacak.

[16 EKİM] NASA’NIN LUCY UZAY ARACI ASTEROID AVI İÇİN FIRLATILDI

NASA'nın Lucy uzay aracı önümüzdeki on yıl içinde altı asteroid inceleyecek, NASA.

NASA'nın listesindeki en iddialı görevlerden biri olan Lucy, önümüzdeki on yıl içinde sekiz tane asteroit ziyaret etmeye çalışacak. Jüpiter’i yörüngesinde takip eden ve Güneş'e yönlendiren Trojan isimli bir grup asteroidi inceleyecek ilk görev olacaktır.

Bu görev 1974'te Etiyopya'da bulunan ve insan evrimi üzerine tarih kitaplarını yeniden yazdıran ve ismini bir fosilleşmiş insan kalıntısından alarak adlandırılmış. NASA'nın Lucy uzay aracı, Güneş sisteminin tarihini yeniden yazabilir. Trojan asteroitleri muhtemelen Güneş sistemimizin oluşumu hakkında ipuçları barındırıyor ve zaman kapsülü olarak işliyor, yani bilim insanlarının Güneş sisteminin bulunduğu yerin en eski çağlarını anlamasını sağlayacak.

[31 EKİM] NASA’NIN JAMES WEBB TELESKOBU FIRLATILIYOR

NASA mühendisi Ernie Wright, NASA'nın Marshall Uzay Uçuş Merkezinde James Webb uzay teleskobunun ilk altı uçuşa hazır ana ayna parçalarını hazırlıyor, NASA/MSFC/David Higginbotham.

Aslında bu NASA'nın uzun süreli gecikmeli yeni nesil uzay teleskobu için ürkütücü bir fırlatma tarihidir. NASA'nın beygiri Hubble, James Webb, erken evreni araştırma kabiliyetimiz için büyük bir gelişmedir. Her şey yolunda giderse şimdiye kadar oluşmuş en eski galaksilerin bazılarını görmek mümkün olabilir.

Ancak teleskobun uzaya gitmesi bir mücadeleydi. Yirmi beşinci doğum gününe yaklaşıyoruz ve kalkışı henüz gerçekleşemedi, salgınla birlikte fırlatma iyice ertelendi. Bu tarih tutarsa, NASA için büyük (ve ürkütücü) bir gün olur. Yine “şans dileyin” dememiz gereken bir görev.

[4 ARALIK] ANTARKTİKA’YA KARANLIK ÇÖKÜYOR

2021'nin tek tutulması Antarktika üzerinde meydana gelecek, Jonathan Ordonez/Getty.

Eğer Antarktika'da yaşayan yabani bir hayvan (veya belki de şanslı bir araştırmacı) iseniz, Ay'ın buzlu kıtanın üzerinden gelen güneş ışığını engellediği 2021'in tek tam güneş tutulmasını görme imkânınız olacaktır.

Bundan sonraki tam Güneş tutulması 2023'e kadar meydana gelmeyecek ve sadece Güneydoğu Asya ve Avustralya'nın bazı bölgelerinde görülecektir. ABD'de, 2024'te tam güneş tutulması yaşanacak.

ARTEMIS I GELİYOR OLABİLİR

NASA, Artemis programının logosunda kullanılan renkleri “Dünya mavisi, roket kırmızısı ve Ay gümüşü” olarak tanımlar. Logo, Apollo projesinin geçmişinden geliyor, NASA.

NASA'nın insanları 2024'te Ay'a götürme planı Artemis bayrağı altında bir dizi görevden oluşuyor. Artemis'in ilk görevi olan Artemis I, 2021'de fırlatılmak için planlandı. Orion olarak bilinen mürettebatsız uzay aracını Ay yörüngesine taşıyacak olan Uzay Fırlatma Sistemi, ayrıca SLS olarak bilinen bir roket görevlerde kullanılacak.

NASA bunu kasım ayında tartıştı, ancak bu tarihten sonra, hatta 2022'ye kayma potansiyeli var. Görev başarılı olursa, Artemis II'nin bir insan ekibi ile 2023’te fırlatıldığını görebiliriz.

CHANDRAYAAN-3 2021'DE FIRLATILACAK MI?

Hindistan Chandrayaan-2'yi 2019'da Ay'a fırlattı, ancak bir yazılım hatası “sert inişe” neden oldu, ISRO.

2019'da Hint Uzay Ajansı ISRO adını, Ay'ın yüzeyine yumuşak iniş yapmaya çalışan dördüncü ülke olarak tarihe yazmaya çalıştı. Maalesef, işler ters gitti. Bir yazılım hatası, uzay aracı Chandrayaan-2'nin Ay yüzeyine çarpmasına neden oldu. Görev, tarihi bir ilk olarak Ay'ın Güney Kutbu’na inmek için tasarlanmıştı. Chandrayaan-2'nin talihsiz sonu ortaya çıktığı an, Hindistan bunu Chandrayaan-3 ile tekrar deneyeceğini açıkladı.

Görev, 2020'de fırlatılmak için listelendi, ancak salgınnedeniyle ertelendi. 2021'de fırlatılacak mı? ISRO bunu hedefliyor.

2021'DE İZLENEBİLECEK VE DİKKATE DEĞER METEOR YAĞMURLARI

Steve Brown, Perseid meteor yağmuru sırasında bu harika hızlandırılmış fotoğrafı yakaladı,Steve Brown.

Quadranids 27 Aralık, 2020-10 Ocak, 2021.                                                              
En etkin gece: 2 Ocak

Lyrids 16 Nisan-30 Nisan.
En etkin gece: 21 Nisan

EtaAquariids 19 Nisan-28 Mayıs.
En etkin gece: 5 Mayıs

Perseids 17 Temmuz-26 Ağustos.
En etkin gece: 13 Ağustos

Draconids 6 Ekim-10 Ekim.
En etkin gece: 7 Ekim

Orionids 2 Ekim-7 Kasım.
En etkin gece: 20 Ekim

Leonids 6 Kasım-30 Kasım.
En etkin gece:16 Kasım

Geminids 4 Aralık-17 Aralık.
En etkin gece: 13 Aralık

Ursids 17 Aralık-26 Aralık.
En etkin gece: 21 Aralık

Kaynak: CNet