Yaratıcılığı dürtükleyen iki kitap

Yaratıcılığı dürtükleyen iki kitap

Çocuklardaki yaratıcılığı destekleyecek, içlerindeki özgünlüğü dışarı vurmaya teşvik edecek iki kitap tanıtacağım sizlere. Birincisi, Altın Kitaplar’dan çıkmış olan Yaratıcı Yaramazlık. İkincisi ise Doğan Egmont Yayınlarından çıkmış olan Meraklı Gezginin Notları.

Yaratıcılığı destekleyen, teşvik eden bir eğitim sistemimiz olmadı hiç. Düşündürmekten, analiz ve yorum yaptırmaktan kaçınan, özgünlükten uzak bir şekilde oldu hep müfredatlar. Öğretmenlerin kendi insaflarına kaldı yaratıcılık. Bazıları olabildiğince serbest, rahat bıraktı çocukları, resimlerini istedikleri şekilde ve renklerde yapsınlar diye, ya da hikâyelerini hayallerindeki gibi özgürce yazsınlar diye. Bazıları ise her konuda olduğu gibi sınırlandırmaya gidip “çatı kırmızı, ağaç yeşil, gökyüzü mavi, güneş de sarı olur çocuğum…” diyerek hayal gücünü oracıkta bitirdiler.

Her şeye rağmen içimizden muhteşem resimler, heykeller yapan sanatçılar, harika kitaplar üreten yazarlar çıktı neyse ki. Şimdinin çocuklarından da çıkacaktır mutlaka; ısrarla düşünmeyen, hayal etmeyen insan çıkarmaya uğraşan ve farklılıkları törpülemeye çalışan sisteme inat. Ama desteklenirlerse özgün, hayal gücü gelişmiş çocuklarımız daha da fazla olur düşüncesindeyim.

Çocuklardaki yaratıcılığı destekleyecek, içlerindeki özgünlüğü dışarı vurmaya teşvik edecek iki kitap tanıtacağım sizlere.

Birincisi, Altın Kitaplar’dan çıkmış olan Yaratıcı Yaramazlık. Öykü, roman, tiyatro oyunları yazmanın yanı sıra burada uzun uzun anlatamayacağım türlü çeşit işlerle ilgilenen yazar Nilay Yılmaz, aynı zamanda yaratıcı drama üzerine kendini geliştirip, yetişkin ve çocuklara drama atölyelerinde drama eğitmenliği yapıyor. Önce kendinde büyüttüğü “yaratıcılık kası”nın filizlenebilmesi için büyük küçük demeden herkese yardımcı olmaya çalışıyor.

Yaratıcı Yaramazlık kitabı basitten daha karmaşığa doğru olmak üzere dört bölümden oluşuyor. İlk bölüm olan sözcüklerde her çeşit eşya, hayvan, bitki kelimelerini ele alıp ufak ısınma oyunları yaptırıyor. Bazı çalışmalarda resim yapmaya da imkân tanıyor. İkinci bölümde sözcüklerden cümlelerin dünyasına geçiyor. Mesela tarak kelimesiyle türlü çeşit çalışma yapıp bambaşka alanlara yerleştiriyor. Tarağı eşya olarak inceleyip çıkan sesleri inceletiyor, bir balık ve tarağın benzerliklerini düşündürüyor. Bazen sadece kıvrık bir çizgi çizip ondan bir karakter yaratmasını ve çizmesini istiyor kitap sahibinden. Üçüncü bölümde sözcükler ve cümlelere metinler ekleniyor. Kısa metin ve şiirlerden örnekler verip çocuğun kendi metnini ve şiirini yazmasını istiyor, haiku gibi çocuğun daha önce duymamış olabileceği terim ve yazı çeşitleriyle tanıştırıyor. Dördüncü bölümde karma çalışmalarla çocuğun becerilerini daha da geliştirip özgünleştirmesine yardımcı oluyor. Bu bölümde denemesi için çocuğa çizgi öykü, diyalog, günlük gibi yazı çeşitleri sunuyor.

Çocuğun bütün duyu organlarını kullanarak çevresine ve dünyaya her açıdan bakabileceğini göstermeye çalışan Yaratıcı Yaramazlık, hayal gücünü ve yaratıcı düşünmeyi geliştirmeyi hedeflemiş ve bence başarmış. Basitten daha karmaşığa yol alırken çocuğu ürkütmeden resme, müziğe, yazıya başka açılardan ve oyun oynayarak yaklaşmış. Yaramazlık derken bu oyuncu yaklaşımı kastediyor ki, bence büyüyünce bile unutulmaması gereken bir kavram.

Tanıtacağım ikinci kitap ise daha önceden okumuş ve tanıtmış olduğum Valizdeki Kedi* ve Uzayda Sahibini Arayan Köpek* isimli çocuk kitaplarının yazarı Göktuğ Canbaba’nın. Doğan Egmont yayınlarından çıkmış olan Meraklı Gezginin Notları adlı kitap Ece ve Berk isimli çocukların dedelerinin ormandaki çiftliklerine gidişi ile başlıyor.

Ece ve Berk dedelerinin yanlarına kılavuz olarak verdiği Bilge Baykuş ile birlikte ormanı keşfetmeye çıkarlar ve maceraları böylece başlar. Çıktıkları bu yolculukta ağaçlar, hayvanlar, şelaleler, dağlar ve başka türlü değişik şeyle karşılaşırlar. Macera, dedelerinin çiftliğine dönmeleriyle son bulur.

Kitap boyunca bazı resimleri tamamlamaları, bazı diyalogları ve hikâyeleri yazmaları için boşluklar, yarım resimler, konuşma balonları vesaire yer alıyor. Böylece kitabın bir kısmını okuyup bir kısmını da kendileri hayal güçlerine göre yazıp çizebilecekler. Kâh bir sayfadaki ayak izlerinden kendi kafalarındaki hayvanı resimleyebilir, kâh şiir okuyan bir ağacın şiirini tamamlayabilir, kâh bekçi kulübesinin içini tasarlayabilir, kâh bir antik tiyatro için ufak bir oyun yazabilirler.

Doğayı, edebiyatı, tarihi ve tabi ki macerayı birleştiren Meraklı Gezginin Notları çocuklara hem hikâye anlatan hem de anlattıran eğlenceli bir kitap. Yaratıcılığı geliştirmek için çeşitli yöntemleri kullanarak çocukları kitap okurken bulundukları edilgenlikten çıkarıp bizzat işin içine katıyor ve onlara kafa yorduruyor. Gayet de iyi bir çalışma oluyor!

Yaratıcı düşünmeyi, hayal etmeyi didaktik olmadan oyun oynayarak öğreten bu iki kitabı sadece anne babalara değil, sınıflarında değişik etkinlikler olarak kullanabilmeleri için özellikle ve öncelikle ilkokul öğretmenlerine de öneririm.

Çocuklarımızın tek tip olmadığı, çeşitliliğin ve hayal gücünün harikalığını keşfettikleri günler dileğiyle…


* Valizdeki Kedi yazısını okumak isteyenler için http://ilerihaber.org/icerik/valizdeki-kedi-kopekler-kedilerle-kediler-de-farelerle-arkadas-62913.html

* Uzayda Sahibini Arayab Köpek yazısını okumak isteyenler için http://ilerihaber.org/icerik/uzayda-sahibini-arayan-kopek-68840.html

  

KÜNYE: Yaratıcı Yaramazlık, Nilay Yılmaz, resimleyen: Rukiye Ulusan, Altın Kitaplar, Ağustos 2017, 159 sayfa. / Meraklı Gezginin Notları, Göktuğ Canbaba, resimleyen: Biğkem Karavus, Doğan Egmont Yayıncılık, 2017, 48 sayfa.

DAHA FAZLA