Sosyalizm ve İnsan Ruhu

Şimdiye kadar başka yayınevlerinden de birçok baskısı yapılmış olan kitap, geçtiğimiz aylarda Metis Yayıncılık tarafından da basıldı. Metis’ten basılan kitabın tanıtım metni:

"Sosyalizmin tesisinden elde edilecek en büyük kazanç, bizleri o pek sıkıcı şeyden, başkaları için yaşama zorunluluğundan kurtarması olacaktır." Oscar Wilde'ın bu açılış cümlesi, toplumsallığa değil de bireyselliğe vurgu yapan bir sosyalizm anlayışına karşılık geliyor. Kalabalıkların inanç ve değer yargılarının çoğu zaman mutlakiyetçi otoriteye yol açtığını çok erken bir tarihte görmüş olan Wilde, geleneksel ahlakçılıklara, din temelli hayır kurumlarına karşı çıkar, belirleyici olanın insanın hayırseverliğe muhtaç olma durumundan kurtulması olduğunu vurgular.

Öyle bir kurtuluş ki, sömürüyü ortadan kaldırarak insanlara kendi hayatlarını zenginleştirmede eşit imkânlar yaratsın, böylece bir insanın başka bir insana acımasının, yardım etmeye çalışmasının, ama bir türlü gerçekten yardım edememesinin bütün manevi yükünü de ortadan kaldırsın. İnsanın gerçek özgürlüğü de burada yatmaktadır.

Sosyalizm ve İnsan Ruhu'nu Roll Dergisi 2000 yılında, Fatih Özgüven'in çevirisiyle ve başka yazarlardan alıntılarla yayımlamıştı. Aradan geçen yıllara rağmen metnin ve derginin katkısı olan alıntıların bugün de son derece güncel olduğunu düşündüğümüz için Roll edisyonunu aynen yayımlıyoruz.

KÜNYE: Sosyalizm ve İnsan Ruhu, Oscar Wilde, Çeviri: Fatih Özgüven, Metis Yayıncılık, Ekim 2016, 136 sayfa

Çizgilerle Ekonomi

Meksikalı Marksist çizer Rius, yüzü aşkın kitabında onlarca konuyu çizgilerin diliyle anlattı. Çizgilerle Ekonomi, aslında çizerin iki kitabını içeriyor: İnsanlık tarihinde iktisadın rolünü anlatan “Yeni Başlayanlar İçin Ekonomi” ile en yaygın iktisat terimlerinin yazılı çizili tanımlarını içeren “Ekonomi Terimleri Sözlüğü”. Böylece kapsamı genişleyen kitapta ekonomiye ilişkin birçok soru yanıtlanıyor. 

İnsan ne üretir, nasıl üretir? İnsan ne tüketir, nasıl tüketir? Ve tüm bunları nasıl elde eder? Zenginlik ve yoksulluk neden vardır? İnsanlık hangi üretim tarzlarından geçmiştir? İçinde bulunduğumuz kapitalist toplumda ihtiyaçlar nasıl karşılanır ve üretilir? Sermayenin yoğunlaşması, mali açık, kreditör, aktif... nedir? IMF ve “Chicago Boys” kimlerden oluşmaktadır, Stahanov kimdir? 

Bunların ve bunlar gibi onlarca sorunun cevabı Rius’un sıcak çizgileri ve mizahıyla bu çalışmada. Çizerin çalışmalarından daha önce Çizgilerle Lenin, Çizgilerle Felsefe, Çizgilerle Kapitalizmin Korkunç Tarihi ve Çizgilerle Ateistin El Kitabı ciltlerini yayınlamıştık. Bir kez daha, yeni Rius’larda buluşmak üzere!.. 

KÜNYE: Çizgilerle Ekonomi, Eduardo Rio Garcia Ruis, Çeviri: Barış Yıldırım, Yordam Kitap, Eylül 2016, 276 sayfa

Koca Karınlı Kent

Siz hiç oyun oynarken arkadaşınızın parçalanan ciğeriyle baş başa kaldınız mı? O parçalanmış bedeni, herhangi bir olay gibi düşünüp yaşamınızı sürdürmeye çalıştınız mı? Anılarınızı, kökeninizi mecburiyetten bırakıp bir bilinmeze gittiniz mi? Dağları, tepeleri, toprağı ev bilirken apartman boşluklarına sıkıştınız mı? Kimliğinizi haykırmak isterken, ölmemek için isyanınızı bastırdınız mı? Türkiye’nin bilinen ama ne kadar yazılsa ne kadar anlatılsa hep eksik kalan hikâyesinin romanı Koca Karınlı Kent. 
Sis! Kayboluş! Aydınlık! Gelecek! Uzak mı yakın mı, bilemiyorum. Avucumdaki hiçlik orman yangınına dönüşüyor… Özgürlüğün yağmuruyla ıslanmasam, yıkanmasam, boğulacağım. Vakit geldi! Her şey anlamsız. Gitmeliyim, anlama kavuşmak için… Ruhumun acısı bedenimi sarıyor. Acımı doyurmalıyım, sağaltmalıyım. İnsan bir giz işte! Sis çözülüyor, kent uyanıyor. Parlak ışık lekeleri pencereye dokunup geçiyor… Karışık bir denklemin çelişkisinden kurtuluyorum, kurtulacağım… Durmak, koca karınlı kentlerin karnında inlemek yok oluş değil de nedir?

Suzan Samancı, insanın toprağına hasretinin, istihbarat ağının aşka demir atmasının, bir sevdanın yaşam boyu sürülen izinin romanını Koca Karınlı Kent ile yazıyor...

KÜNYE: Koca Karınlı Kent, Suzan Samancı, Ayrıntı Yayınları, 2016, 160 sayfa

Kısa Öykünün Büyük Ustaları – İngiliz ve Amerikan Edebiyatında

Öykü, dünyanın en eski sanatlarından biri. İnsanlar, en eski çağlardan başlayarak birbirlerine öykü anlatmadan edememişler.
Homeros destanlarından Kutsal Kitaplara, Binbir Gece Masalları’ndan Decameron’a pek çok yapıt da, söylenceler ve
masallar da hep öyküler anlatır bize. Yüzyılların imbiğinden süzülen kısa öykünün apayrı bir edebiyat türü olarak günümüzdeki biçimine bürünmesi ise 19. yüzyılı bulur.
Celâl Üster’in yıllar içinde belleğinde iz bırakmış kısa öyküleri bir araya getirdiği bu seçki, İngiliz ve Amerikan edebiyatının büyük ustalarının yapıtlarından bir güldeste. Edgar Allan Poe, Herman Melville ve O. Henry’den Chesterton, James Joyce, Oscar Wilde, Virginia Woolf ve Katherine Mansfield’e, öykü sanatının 19. yüzyıldan 20. yüzyıla evrilişinden bir kesit. Kısa öykünün en güzel örnekleri Üster’in kotardığı yetkin çevirileriyle dilimizde hayat buluyor.
Celâl Üster, İngiliz Erkek Lisesi, Robert Academy ve İÜ Edebiyat Fakültesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde öğrenim gördü. 1983’te George Thomson’ın Tarihöncesi Ege adlı kitabının çevirisiyle Azra Erhat Çeviri Ödülü’ne değer görüldü. 1970’lerin başından bu yana aralarında Robert Louis Stevenson, Yaroslav Haşek, George Orwell, Juan Rulfo, Iris Murdoch, Maria Antonietta Macciocchi, Mario Vargas Llosa, Roald Dahl, Jorge Luis Borges, Paulo Coelho ve John Berger’ın yapıtlarının da bulunduğu 80’e yakın kitabı dilimize çevirdi. Uzun yıllar Cumhuriyet gazetesinin
Kültür editörlüğünü üstlendi.

KÜNYE: Kısa Öykünün Büyük Ustaları – İngiliz ve Amerikan Edebiyatında, Hazırlayan ve Çeviri: Celal Üster, İş Bankası Kültür Yayınları, 2016, 192 sayfa,

Tuhaf Kütüphane

Bir Osmanlı Vergi Tahsildarının Güncesi adlı kitabı elime aldım, okumaya başladım. Bu, Osmanlıca yazılmış zor bir kitaptı. Ne var ki tuhaf bir şekilde hiç güçlük çekmeden okuyabiliyordum. Kitabın sayfalarını çevirirken, Türk vergi tahsildarı İbn Armut Hasir olmuştum, belimde eğri bir pala, İstanbul'da vergi toplamaya çıkmıştım. Meyve ve tavuk, sigara ve kahve kokuları sokağa ağır ağır akan bir nehir gibi yayılmıştı. Hurma ve mandalina satan seyyar satıcılar yol kenarında yüksek sesle bağrışıyorlardı. 

Yalnız bir çocuk, gizemli bir kız ve Koyun Adam… Acaba korkunç yaşlı adamın onları hapsettiği ürkünç kütüphaneden kaçmayı başarabilecekler mi? Haruki Murakami'den büyükler için yazılmış, masal tadında bir öykü… Neden bunlar benim başıma gelmek zorundaydı ki? Oysa tek yaptığım, kitap ödünç almak için kütüphaneye gelmekti. "O kadar da canını sıkma" dedi Koyun Adam, beni avutmak için."Baksana Koyun Adam" dedim. "Neden o yaşlı adam benim beynimi yemek istiyor ki?" "Bilgiyle dolu beyin çok lezzetli olur çünkü. Yumuşacıktır. Aynı zamanda böyle topak topaktır."

KÜNYE: Tuhaf Kütüphane, Haruki Murakami, Çeviri: Ali Volkan Erdemir, Doğan Kitap, 2016, 72 sayfa

Çevirmenin Yazar ve Kahraman Olarak Portresi

Çevirmenin Yazar ve Kahraman Olarak Portresi çevirmeni ve çeviri eylemini hem çevirmenlerin kendilerini nasıl gördükleri, hem de edebiyatçıların onları nasıl gördüğü açısından ele alan bir kitap.

Doç. Dr. Ayşe Ece Fransızca ve İngilizceden yaptığı çevirilerin yanısıra edebiyat çevirisi ve eleştirisi üzerine bilimsel çalışmalarıyla da tanınan bir akademisyen. Bu yeni kitabında bir yandan edebiyat çevirmenlerindeki yazarlık hallerini ortaya çıkarırken, diğer yandan Halit Ziya Uşaklıgil, Iris Murdoch, Orhan Pamuk gibi romancıların eserlerindeki çevirmen portrelerini ortaya çıkarıyor.

Çeviri araştırmacılarının dışında, çeviri okurlarının da, çevirmenlerin de başvuracağı bir portre çalışması bu kitap.

KÜNYE: Çevirmenin Yazar ve Kahraman Olarak Portresi, Ayşe Ece, Çeviri Bilim Yayınları, Aralık 2016, 120 sayfa