Toplumcu Mühendisler ve Mimarlar Meclisi, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği'nin (TMMOB) mühendis, mimar ve şehir plancılarının ücretli çalıştıkları sektörlerde kayıt dışı istihdamı önleme amacıyla 31 Temmuz 2012 tarihinde SGK ile imzaladığı işbirliği protokolünün 9 Haziran 2017 tarihinde SGK tarafından tek taraflı olarak feshedilmesi hakkında açıklama yayımladı.

SGK’nın tek taraflı feshine konu olan maddede; 4857 sayılı iş kanununun 39'uncu maddesi gereğince belirlenen zorunlu asgari ücrete alternatif bir ücret olarak algılandığı gibi akıl dışı bir gerekçeye sığınarak 500.000 mühendis, mimar ve şehir plancısının haklarının gasp edildiği hatırlatılan açıklamada, TMMOB’nin belirlediği asgari ücretle ilgili denetimi ortadan kaldıran protokolun TMMOB tarafından kabul edilmediği vurgulandı.

Protokole göre, mühendislik, mimarlık ve şehir planlama alanlarında meslek icra eden disiplinlere ilişkin asgari ücret seviyesinin TMMOB tarafından her yıl belirlenerek Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmesi ve böylelikle mühendis, mimar ve şehir plancılarının belirlenen asgari ücretin altında çalıştırılmasının önüne geçilmesi planlanıyordu.

Toplumcu Mühendisler ve Mimarlar Meclisi tarafından yayımlanan açıklamanın tam metni şöyle:

Basına, kamuoyuna, meslektaşlarımıza;

TMMOB 31 Temmuz 2012 tarihinde, mühendis, mimar ve şehir plancılarının düşük ücretle çalıştırılmalarının ve alınan ücretin Sosyal Güvenlik Kurumu’na eksik bildirilmesinin önüne geçmek için Sosyal Güvenlik Kurumu ile bir protokol imzalamıştı. 2012 yılından itibaren her yıl Aralık ayında, o yılın asgari ücreti ve özellikle yeni mezun olmuş mühendis, mimar ve şehir plancılarının işe başlama ücreti belirlenmiş, nitekim 9 Haziran 2017 tarihinde protokol SGK tarafından tek taraflı olarak feshedilmiştir.

Feshedilen bu protokol neyi içermekteydi?

Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile TMMOB Arasında İşbirliği Protokolü’nün 2. Maddesinde protokolün amacı olarak; “sosyal güvenliğin toplumun tüm bireyleri için temel bir hak olduğu gerçeğinden hareketle, sosyal güvenlik hakkından yoksun bırakan kayıt dışı istihdam ve emeklilik haklarının eksik tesisine etki eden ücretlerin SGK’ya eksik bildirimini önlemek, sosyal güvenlik kavramının temel bir hak olduğunun toplumun tüm bireyleri tarafından bilinmesini” sağlamak olarak tanımlamaktaydı.

Bu protokole göre TMMOB, her yıl asgari ücret belirler ve ödenecek ücretlerin bu asgari seviyenin altında olmamasını sağlamak konusunda bir dayanak sağlar. Bu belirlenen ücret özellikle yeni işe başlayan meslektaşlarımız için emek sömürüsünün her geçen gün arttığı günümüz koşullarında, bir dayanak görevi görmektedir. Ayrıca hak gaspından veya çeşitli nedenlerden dolayı hukuki yollara başvuran meslektaşlarımızın alacakları ücret ve diğer sosyal hakların hesaplanması bağlamında, protokol çerçevesinde belirlenmiş ücret baz alınarak (bu protokole göre ücret almayan özellikle yeni mezunlar dahil olmak üzere) değerlendirme yapılmaktaydı.

Peki feshedilen bu protokolle elimizden alınmak istenen nedir?

SGK’nın tek taraflı feshine konu olan maddede;4857 sayılı iş kanununun 39 uncu maddesi gereğince belirlenen zorunlu asgari ücrete alternatif bir ücret olarak algılandığı gibi akıl dışı bir gerekçeye sığınarak 500.000 mühendis, mimar ve şehir plancısının hakları gasp edilmiştir. TMMOB yetkilileri tarafından; Sosyal Güvenlik Kurumu ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı nezdinde yapılan görüşmelerde, “ İşçilere bir çalışma günü karşılığı olarak ödenen ve işçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım, kültür vb. gereksinimlerini günün fiyatları üzerinden en az düzeyde karşılamaya yetecek ücret” olarak tanımlanan zorunlu asgari ücretin, lisans düzeyinde eğitim almış mühendis, mimar ve şehir plancısı meslek mensuplarının almakta oldukları ücret bağlamında reel durumu yansıtan bir rakam olmadığı anlatılmış, ancak kuruluş amacı “sosyal sigortalar ile genel sağlık sigortası bakımından kişileri güvence altına almak” olan SGK’nın, kendisi ile TMMOB arasında belirlenen asgari ücreti değil, sermayenin serbestçe belirlediği farklı ve “gerçek” yani düşük ücretleri esas almayı; kamu yararı ve meslektaşlarımızın korunması gerekliliklerinden uzaklaşmayı tercih ettiği anlaşılmıştır.

Bu gerekçe ile revize edilen ve TMMOB’nin belirlediği asgari ücretle ilgili denetimini ortadan kaldıran protokol TMMOB tarafından kabul edilmemiştir.

SGK bu hamle ile piyasanın serbestçe belirlediği, denetlenemeyen ve meslektaş hukukunu tam bir ücret rekabetine çeviren koşullara karşı mühendis, mimar ve şehir plancılarının mücadelede elindeki kazanımını almaya soyunmuş; protokolün belirlediği asgari ücreti dahi uygulamayan işverenleri denetlemek gibi asli bir görevi yerine getirmeyen SGK, sermaye güdümlü bir kurum olduğunu gözler önüne sermiştir.

Bu kararınızdan biran önce dönün ve kurumunuzun varlık sebebini hatırlayın!

Protokolün uygulanması için gerekli adımlar atılmalıdır ve üyeleriyle omuz omuza bir meslek örgütünün inşa edilmesi gerekmektedir. Üyelerin patronlarla tek başına mücadele ettiği değil; meslek örgütlerinin, örgütlü gücüne yaslandığı bir güvene şimdi daha da çok ihtiyacı vardır.

Bu bizim mücadelemizdir! Protokolle belirlenen ücreti talep etmek, bunun gerçekleşmesi için dayanışmak, safları sıklaştırmak bizlere düşen görevdir. Meslektaşlarımızın ücret yarışına girdiği ve “piyasa”nın böyle belirlendiği, düşük ücretli ve eksik yatan sigorta primli bir çalışma yaşamı istemiyoruz. Bu yaşamı değiştirmek için kavga etmeye, birlikte mücadeleyi büyütmeye…

Dayanışmayla.

Toplumcu Mühendisler ve Mimarlar Meclisi