1917 yılında Rusya’da gerçekleşen devrim, işçi sınıfının yalnızca Rusya’nın değil, dünyanın da bir daha eskisi gibi olmayacağının ilanını ettiği ilk başarılı adımıdır. Bolşevik Parti önderliğinde gerçekleştirilen bu devrim, aynı zamanda sosyalizm düşüncesinin başarı ve başarısızlıklarıyla bir bütün olarak ilk pratiği, ilk sınanma alanıdır.

Kuşkusuz, devrimin gerçekleştiği tarihten günümüze kadar Ekim Devrimi ile ilgili sayısız çalışma yapıldı. Ancak, Ekim pratiğinin önemi, sosyalizm mücadelesine katkıları ve üzerinden 100 yıl geçmiş olması, 2017 senesini bu konuda yapılan çalışmalarda ayrı bir yere koyuyor.

Artık sonuna geldiğimiz 2017 yılında konuyla ilgili ülkemizde yapılmış önemli çalışmalardan bir diğeri ise “100. Yılında Ekim Devrimi” ismini taşıyor. Gökhan Atılgan tarafından hazırlanan bu kitap, birbirlerinden farklı bakış açılarına sahip olan 19 yazarın kaleme aldığı makalelerden oluşması itibariyle, Ekim pratiğine ilişkin yapılan çalışmalara önemli bir katkı niteliği taşıyor.

Kitabın Korkut Boratav’dan Neil Faulkner’e, Samir Amin’den Metin Çulhaoğlu’na uzanan yazar çeşitliliği, açtığı tartışmalar ve içerdiği konu başlıkları itibariyle Ekim pratiği tartışmalarını anma ve övgülerden bir adım öteye taşıyor. Kitabın yazar kadrosu ise Emel Akar, Samir Amin, Gökhan Atılgan, Korkut Boratav, Edward Hallett Carr, Metin Çulhaoğlu, Yeşim Dinçer, Cem Eroğul, Neil Faulkner, Turgay Fişekçi, İrfan Habip, Tamas Krausz, August H. Nimtz, Erkin Özalp, Vijay Prashad, Marian Sawer, Mehmet Yetiş, Haluk Yurtsever ve Gamze Yücesan-Özdemir isimlerinden oluşuyor.

EKİM DEVRİMİ NE KADAR “BİZİM”

Kitabın öne çıkan en önemli özelliği, Ekim pratiğini yalnızca 1900’ler Rusya’sından değil, onun evrensel düzeyde izdüşümleri üzerinden inceliyor oluşu. Çalışma, Ekim pratiğinin yarattığı birikimi ve onun etkilerini Batı dünyasından Üçüncü Dünya ülkelerinin devrim özlemlerine kadar geniş bir yelpazede hazırlanmış.

Bu yelpazede Türkiyeli okurun ilgisini en çok çekecek kısım ise Emel Akal ve Gökhan Atılgan tarafından hazırlanan ve “Anadolu’nun Aynasında” başlığını taşıyan bölümü olacaktır. Akal, devrimin Kurtuluş Savaşı ve TBMM üzerindeki etkilerini incelerken, Atılgan ise “Ekim ve Devrim Kuramları: Türkiye’deki İzdüşümler” başlıklı çalışmasıyla okurun karşısına çıkıyor. Bu boyutuyla çalışma, devrimin insanlığın tümü ve özelde ülkemiz proletaryası için taşıdığı anlamı bir anlamda somutluyor.

“ESKİ GÜZEL GÜNLER” VE ÇIKARILACAK DERSLER

Kitabın altıncı ve son bölümünde ise Korkut Boratav, Tamas Krausz, Mehmet Yetiş Gamze Yücesan-Özdemir ve Haluk Yurtsever’in yazıları yer alıyor. Bu bölümde Boratav’ın “Ekim Devrimini Anarken” başlıklı yazısı, kitabın en önemli noktalarından birini oluşturuyor. Ülkemizde Ekim Devrimi tartışmalarında çok sayıda önemli katkısı bulunan Metin Çulhaoğlu’nu ise kitabın üçüncü bölümünde “Bolşevik Devimin Demokrasiyle İmtihanı” başlıklı makalesiyle görüyoruz.

Üzerinden 100 yıl geçmiş olmasına karşın Ekim Devrimi insanlığın sosyalizm mücadelesindeki önemini koruyor. Ancak, bu önem onu eleştirilemez bir konumda tutmadığı gibi, Sovyet pratiğinin başarısızlıkla sonuçlanması onun “yanlışlandığı” anlamına da gelmiyor. Dolayısıyla, sosyalizm tartışmaları ana başlığında Ekim Devrimi pratiğine ilişkin yapılan çalışmalar, komünistler için hem yeni dersler çıkarmak hedefini içerirken, aynı zamanda Ekim’i anti komünizmin saldırılarından korumak gibi bir görevi de beraberinde getiriyor.

Yordam Kitap tarafından basılan bu kitap, komünistlerin önünde duran bu “tartışma ve koruma” görevini ise hakkıyla yerine getiriyor. Yazar çeşitliliğinin getirdiği bakış açısı farklılıkları, Ekim Devrimi’ni “eski güzel günler” edebiyatından çıkararak, somut ve bugüne de değen bir tartışma zeminine oturtuyor.

KÜNYE: 100. Yılında Ekim Devrimi, Hazırlayan: Gökhan Atılgan, Yordam Kitap, 2017, 432 sayfa.