Zambiya’daki Chimfunshi Yaban Hayatı Barınağı’nda Noel adında dişi bir şempanze, Thomas adındaki daha önceden evlatlık olarak kabul ettiği genç bir erkek şempanzenin ölü bedeni başında oturarak, sağlam bir çimen kökü ile ölüsünün dişlerindeki kalıntıları temizlemeye başladı. Dişi şempanze, diğer grup üyeleri gittikten sonra bile bu işlemi yapmaya devam etti.

Arkeofili'nin aktardığına göre; St Andrews Üniversitesi’nden bir grup bilim insanı, bu davranışın şempanzelerin oluşturduğu ve uzun süredir devam eden sosyal bağların, bağlanılan birey öldükten sonra bile davranışlarını etkilemeye devam edebileceği anlamına gelebileceği kanısında birleşti.

Konu hakkında konuşan araştırmanın baş yazarı Edwin van Leeuwen, “Bu rapor oldukça önemli, çünkü bir kez daha sadece insan türünün merhamet duygusuna sahip olmadığını gösteriyor” açıklamasına yer verdi.

Şempanzelerin kendi türlerinin ölen üyelerine cansız birer obje gibi davranmak yerine tıpkı insanlar gibi duyarlı davrandığı, özellikle de ölen birey ile yakın bağları varsa bu duyarlılığın daha da arttığı gözlendi.

"İNSANA BENZER BİR YASIN TEZAHÜRÜ OLABİLİR"

Gelişmeler hakkında konuşan Davranış ve Sinirbilimci Profesör Klaus Zuberbuehler de, “Bu kesinlikle ilginç ve kayda değer bir gözlem, ölen grup üyelerinin huzurunda alışılmadık davranışlar sergileyen bir başka şempanze vakası. Uganda’daki Budongo ormanında yaşayan vaşi şempanzeler grubumuzda, öldürülen yetişkin bir dişiyi uzun süre tımar ettiklerine dair bazı davranışlar gördük” ifadelerine yer verdi.

Bunun birlikte Zuberbuehler, zihinsel süreçler veya bu tür gözlemlerden farkındalık hakkında anlamlı herhangi bir sonuç çıkarmanın imkânsız olduğuna dikkat çekti ve şöyle konuştu: “Belki de bu tür toplumsal davranışlar, insana benzeyen bir yasın tezahürüdür, belki de şempanzeler, bir grup üyesinin birdenbire tamamen hareketsiz hale gelmesine tepki veriyordur.”

Araştırma ekibi, şempanzelerde gözlemledikleri bu davranışın aynı zamanda şempanzelerin ölüm ve ölümlülük konularında meraklı olduğunu gösteriyor olabileceğini ve insanlardaki ölü gömme ritüellerinin nasıl başladığına dair fikir verebileceğini belirtti.

Cenevre Üniversitesi’nden Thibaud Gruber da bu davranışın şempanzelerin ölüm anlayışı olarak yorumlanması konusunda temkinli davrandığını ifade ederek şu açıklamalara yer verdi:

“Şempanzelerin ölümü anlayıp anlamadıklarını bilemeyiz. Diğer bir deyişle, bu davranışın bir ceset temizleme davranışı mı yoksa sosyal bir temizleme mi olduğu net değil. Fakat kesinlikle kendi türlerinden birinin ölüsüyle karşılaştıklarında gösterdikleri sıradışı bir davranış olarak tanımlanabilir.”