“Postmodernizm” kavramı günümüzde çok tartışılan, atıf yapılan kavramlar arasında üst sıralarda. Ancak çoğu kavrama ilişkin karşılaştığımız “içerik aşınması durumu”, postmodernizm kavramı ve bu kavrama ilişkin yapılan tartışmalarda da aynı durum geçerli. Somutlamak gerekirse, kavramın ne olduğu, neleri içerdiği, hangi düşünsel alanlarda yer aldığı gibi sorular, hali hazırda net ve kesin sınırlar çizilemeyecek olan postmodernizm düşünüldüğünde meseleyi daha da içinden çıkılmaz bir hale büründürüyor. Bahsettiğimiz “içerik aşınması durumu” da tam burada devreye giriyor.

Postmodernizmin modernizmle olan ilişkisi, ondan koptuğu ve ayrıştığı noktalar, postmodernizmin içerisinde modernizmin izleri, sanatta ve edebiyattaki yansımaları ve benzeri birçok soru, düşünsel alana ait ve soyut tartışmaların kaçınılmaz olarak getirdiği sınırsızlık ile birlikte düşünüldüğünde, kavram doğal bir şekilde anlamını yitiriyor, bir anlamda, kullananın düşünsel yapısına göre bile şekillenebiliyor. Kavramın, kimi zaman bir ileri yönde kopuşu, kimi zaman ise bir anlamsızlığı, laubaliliği anlatmak için kullanıldığını sıkça görmekteyiz.

Tam bu noktada, ne olduğundan bağımsız bir şekilde, düşünsel dünyamızın büyük bir alanını kaplayan bu tartışma başlığına ilişkin öncelikli olarak bir “iyileştirme” ihtiyacı olduğu ortada.

Abdullah Başaran tarafından hazırlanan Postmodern: Felsefe, Edebiyat, Nekahet adlı çalışma ise bir anlamda bu ihtiyaca yönelik bir çalışma niteliği taşıyor. Ülkemizde özellikle 90’lı yıllardan itibaren yükselme seyri gösteren postmodernizm tartışmalarında, Başaran’ın bu kitabı, içerdiği “Nekahet” iddiasıyla birlikte düşünüldüğünde, kabaca hem “savunucuları” hem de “karşıtları” tarafından büyük bir ilgi ve dikkatle inceleneceği kesin.

Başaran’ın bu çalışmasındaki en özgün kısım, bahsi geçen bu “nekahet” yönelimi. Başaran, çalışmasında modernizm ve postmodernizm kavramlarının ne olduğunu ve aralarında ne tür bir ilişki bulunduğunu kapsamlı bir şekilde anlatırken, aynı zamanda postmodernizmin kendisini en çok gösterdiği alan olan felsefe ve edebiyat alanlarına değiniyor, bu alanlarda postmodernizmin izdüşümleri üzerinden değerlendirmeler yapıyor. Postmodern edebiyatı bir “nekahet” olarak gören Başaran, bunu, doğrudan felsefe ve edebiyatın hali hazırda taşıdığı “nekahet” yönü üzerinden yola çıkarak kurguluyor.  

Bunun yanında, çalışmanın “modernizm karşıtlığı” veya “postmodernizmin zaferini ilan etmek” gibi kaygıları da bulunmuyor. Çalışma, doğrudan postmodernizmin sıkça tartışılmakta olan sorularına cevap arıyor: Postmodern bir çağda ve postmodern bir kültürde mi yaşıyoruz? Modernist anlatılar tam anlamıyla çöktü mü? Postmodernizmin toplumsal hayat üzerindeki etkisi nedir, var mıdır? Postmodernizm, modernlik karşıtlığı mı, bahsi geçen “kopuş” ne anlama geliyor?...

Okuyucu, çalışmayı incelerken yukarıdaki sorulara ilişkin açıklayıcı ve kapsamlı ipuçları bulacak, ancak, “nihai karar” yine okuyucu tarafından verilecek, çünkü çalışmanın söz konusu sorulara ilişkin kesin ve net cevapları yok, olsaydı, bu durum çalışmanın amacıyla doğrudan çelişirdi…

KÜNYE: Postmodern: Felsefe, Edebiyat, Nekahet, Abdullah Başaran, Dedalus Yayınları, 2018, 190 sayfa.