Meksikalı çizer ve yazar Rius (Eduardo del Rio Garcia); 8 Ağustos günü 83 yaşında hayata veda etti. Türkiyeli okur Rius’u “Çizgilerle Küba Devrimi”, “Yeni Başlayanlar için Marx”, “Yeni Başlayanlar için Mao” kitapları ile tanıyordu. "Yeni Başlayanlar İçin ABChe" kitabı Daktylos Yayınevi'nden çıkan Rius'un Türkiye yolculuğu Yordam Kitap ile devam ediyor.

EDUARDO RIO GARCIA RIUS

Meksikalı aydın, karikatürist, yazar, 1934’te Zamora, Michoacán’da doğdu. Tüm dünyada Ríus adıyla bilinen yazarın 100’ü aşkın kitabı bulunuyor. Rius, kararlı bir siyasi aktivist; ülkesindeki iktidarın ve ABD’nin neoliberal doktrinlerine, ayrıca Katolik Kilisesi’ne karşı eleştiri oklarını yönelten ilerici bir çizerdir.

İlk karikatürleri 1955 yılında Já-Já dergsinde çıktı. 1960’larda Meksika’nın belli başlı bütün dergi ve gazetelerine karikatürler çizdi. Meksika hükümetini keskin mizahıyla eleştirdiği Los Supermachos ve Los agachados serileriyle halkın sevgisini kazandı. Siyaset, vejeteryanizm, din, felsefe gibi konuları işlediği resimli kitapları arka arkaya geldi; herkesin anlayıp seveceği bir yalınlık ile keskin bir entelektüel duruşu bir araya getirmesiyle ün saldı. 1961’de, Moskova’da çıkan İzvestiya’ya çizen ilk yabancı oldu. 

1970’te Küba tarihini ve devrimini anlattığı Cuba para principiantes’in İngilizce basımıyla birlikte dünyada da tanınmaya başladı. Ancak büyük ününe, 1972 tarihli Marx para principiantes’in İngilizceye çevrilmesiyle, 70’lerin sonunda ulaştı. 

1990’larda, yeni yeni resimli kitaplar üretmeye devam ederken, bir yandan da El Chahuistle ve kurucuları arasında bulunduğu El Chamuco adlı siyasi eleştiri dergilerine sürekli katkıda bulundu. Meksika’daki siyasi mizahın, kendisinden sonra gelen kuşakları için önemli bir örnek teşkil etti. 

YAZARIN KİTAPLARI

Rius'un Daktylos Yayınevi ve Yordam Kitap tarafından hazırlanmış kitapları ve tanıtım yazıları:

Yeni Başlayanlar için Marx

Rius, Marx'ı anlatıyor. Rius'un, eğlenceli dili ve karikatürleri, "yeni başlayanları" felsefe ile, üretim ilişkileri ile, artı-değer ile, sosyalizm ile tanıştırıyor. İşe Antik Yunan felsefesinden başlayan Rius, konuyu 20. yüzyılın meselelerine getiriveriyor. Dilinin kemiği de yok bu yazarın; değme feylesofların, yedi cihana hükmeden kralların, en dokunulmaz "kutsal"ların yıldızları sönüyor Rius'un satırlarında...

Yeni Başlayanlar İçin ABChe

"Rius'un (Eduardo del Rio Garcia) "Bir Devrimcinin Sade, Sıradan Yaşam Öyküsü" notu ile sunduğu kitabı… Che Guevara'nın aristokrat ve bağımsızlık savaşında yer almış asker kökenli ailelerden gelen Arjantinli bir çiftin çocuğu olarak doğumundan, Bolivya'da La Higuera kasabasında yaralı halde kontr-gerilla tarafından infazına kadarki çarpıcı destansı öyküsü… Jean Paul Sartre'a "Bence bu adam sadece bir entelektüel değildi, aynı zamanda çağımızın en bütünlüklü adamıydı" dedirten sıradışı bir yaşam…"

Çizgilerle Lenin

"İnsanlık tarihinin en önemli önderlerinden biri... Kökleri nerelere dayanıyor, filizleri nerelere ulaştı? Tanınmış Meksikalı çizer Rius’un çizgilerle çarpıcı ve eğlenceli kıldığı bu kitap, Vladimir İlyiç Ulyanov’u çok farklı yönleriyle anlatıyor. En başta da hayatı ve düşüncesinin yarattığı etkinin neden bu kadar kalıcı olduğunu gösteren bir niteliğini: cesaret dolu gücünü.

Daha Lenin doğmadan önce ailesinin mücadele ettiği talihsizlikleri ve bu etmenlerin, dünyanın ilk sosyalist devletini kuran böyle bir önderin yetişmesindeki etkisini okumak oldukça aydınlatıcı bir deneyim.”

Çizgilerle Ekonomi

"Meksikalı Marksist çizer Rius, yüzü aşkın kitabında onlarca konuyu çizgilerin diliyle anlattı. Çizgilerle Ekonomi, aslında çizerin iki kitabını içeriyor: İnsanlık tarihinde iktisadın rolünü anlatan “Yeni Başlayanlar İçin Ekonomi” ile en yaygın iktisat terimlerinin yazılı çizili tanımlarını içeren “Ekonomi Terimleri Sözlüğü”. Böylece kapsamı genişleyen kitapta ekonomiye ilişkin birçok soru yanıtlanıyor. 

İnsan ne üretir, nasıl üretir? İnsan ne tüketir, nasıl tüketir? Ve tüm bunları nasıl elde eder? Zenginlik ve yoksulluk neden vardır? İnsanlık hangi üretim tarzlarından geçmiştir? İçinde bulunduğumuz kapitalist toplumda ihtiyaçlar nasıl karşılanır ve üretilir? Sermayenin yoğunlaşması, mali açık, kreditör, aktif... nedir? IMF ve “Chicago Boys” kimlerden oluşmaktadır, Stahanov kimdir? 

Bunların ve bunlar gibi onlarca sorunun cevabı Rius’un sıcak çizgileri ve mizahıyla bu çalışmada. Çizerin çalışmalarından daha önce Çizgilerle Lenin, Çizgilerle Felsefe, Çizgilerle Kapitalizmin Korkunç Tarihi ve Çizgilerle Ateistin El Kitabı ciltlerini yayınlamıştık. Bir kez daha, yeni Rius’larda buluşmak üzere!.."

Çizgilerle Felsefe

"Rius, Çizgilerle Felsefe’de felsefenin, Antik Çağ’dan günümüze uzanan öyküsünü eğlenceli, yalın bir dille ve çizgilerle aktarıyor. Kitabın giriş bölümünde “bu kitap uzmanlar için değil, felsefeye yeni başlayanlar için hazırlanmıştır” uyarısını yapıyor ve felsefe tarihini bir çırpıda okunabilecek bir kurguyla sunuyor. MÖ 5. yüzyılda Miletoslu Thales’le başlayan felsefi düşüncenin, 21. yüzyılın post-yapısalcı filozoflarına gelene kadar hangi tarihsel dönemeçlerden geçtiğini ortaya koyuyor. Bu tarih aralığındaki tüm felsefi sistemler, temel öğretiler ve temsilcileri Rius’un çizgilerinde ve üslubunda âdeta eğlenceli bir felsefe dersine dönüşüyor. Rius, felsefeyi herkesin anlayabileceği bir kurgu ve dil ile ortaya koyarak, felsefenin kimi zaman soğuk ve anlaşılmaz gelen imajını da tersine çeviriyor."

Çizgilerle Ateistin El Kitabı

"Rius Çizgilerle Ateistin El Kitabı’nda dinlerin, özelde de Hıristiyanlığın tarihini anlatıyor. Bütün dinlerin egemen sınıflar tarafından nasıl kullanıldığını, insanları bazı şeylere inandırmanın sömürü düzeninin “bekasını” nasıl sağladığını örneklerle ve tarihsel referanslarla gösteriyor. 

Bir çocuk naifliğinde çizgi ve metinlerle, ama teorinin bilge damarlarından beslenmiş olarak hazırlanmış kitap tarihsel ve teolojik belgelere rağmen gözden kaçırılmaya çalışılan, bu yüzden de pek bilinmeyen “Gerilla İsa” figürüne özel bir vurgu yapıyor. “Aziz Kilise”nin Romalılara karşı isyan etmiş bir halk önderinden nasıl olup da bir “kurulu düzene teslimiyet” ikonu yarattığını gösteriyor. 

Marksizm ve ateizm arasındaki ilişkiler sıkça tartışılan başlıklardan biri. Rius’un kitabı ateizmi Marksizmin ayrılmaz parçası olarak görmeyi tercih ediyor."

Çizgilerle Kapitalizmin Korkunç Tarihi

"Kapitalizm insanlığın başbelası, her gün yaşadığımız felaket. Bizi aç, yoksul, işsiz bırakan; kendimize, çevremizdekilere, işimize, yaşamaya yabancılaştıran düzenin adı. Ama her düzen gibi onun da bir tarihi var. Kapitalizmin tarihini bilmek en çok da onun tarihin bir vaktinde başlamış bir siyasi iktisadi biçim olduğunu, dolayısıyla tarihin bir başka vaktinde de sona ereceğini bilmek için önemli. Meksikalı yazar ve çizer Rius, Çizgilerle Kapitalizmin Korkunç Tarihi kitabında bu tarihi 15. yüzyılın feodal çağındaki köklerinden alarak yeni sömürgeciliğe dek taşıyor. Bu tarihte neler yok ki? Deli Dumrul misali tuttukları köprü başlarında sermaye biriktiren ve geleceğin saygın işadamları olacak eşkıyalar; dinin emek sömürüsünü baş araçlarından biri olması; kıta aşırı sömürge keşifleri; önce köleleştirilen sonra soyu tüketilen halklar; ücretli köle haline getirilen yığınlar; polis, ordu, okul ve tüm ideolojik aygıtlarıyla sömürünün ömrünü daim kılmak isteyen iktidarlar, gazeteler, televizyonlar, video filmler ve emperyalist kapitalizmin ana motoru savaşlar… 

Hepsi titiz bir tarih ve kuram araştırmasıyla derlenmiş bilgiler eğlenceli ve yaratıcı çizgilerle kâğıda dökülmüş."