Farklı kuşaktan sosyalist kadınlar üzerine çalışmaların yer aldığı Kadınlar Hep Vardı: Türkiye Solundan Kadın Portreleri, Dipnot Yayınları tarafından yayımlandı. İstanbul Arel Üniversitesi Sosyoloji Bölümü öğretim üyelerinden Feryal Saygılıgil’in hazırladığı kitapta Mari Beyleryan, Zabel Yesayan, Athina Gaitanou-Gianniou, Yaşar Nezihe, Sabiha Sertel, Suat Derviş, Fatma Nudiye Yalçı, Zehra Kosova, Sevim Belli, Sevgi Sosyal, Leylâ Erbil ve Şirin Cemgil’in portrelerini bir araya getiriyor.

Kadınlar Hep Vardı, bugün bile hâlâ görmezden gelinen “kadın”ı görünür kılma amacıyla hazırlanmış. Bir yanıyla kadının varlığını gözler önüne sererken bir yandan da biyografi yazımında feminist yöntemin uygulanma biçimleri üzerine bir örnek de sunuyor okurlara. Pek çok isim katkıda bulunuyor Saygılıgil’in çalışması için. Bir tanıtım yazısı için belki gereksiz bir ayrıntı, yazıyı boğan bir unsur gibi görülebilir ancak bugüne kadar yok sayılan öznenin, “kadın”ın, sesinin yükseltildiği kitaba katkıda bulunan bu cesur kadınları anmadan geçmeyeceğim: Anna Vakali, Aynur Soydan-Erdemir, Beyhan Uygun-Aytemiz, Canan Özcan, Esen Özdemir, Hazal Halavut, Kayuş Çalıkman Gavrilof, Melike Koçak, Nacide Berber, Narin Bağdatlı, Necla Akgökçe, Sevda Karaca, Ürün Şen-Sönmez.

Saygılıgil’in Sunuş bölümünde anlattığı üzere, bu isimler, daha önce çalışmış oldukları ya da çalışmak istedikleri kadın üzerine yoğunlaşarak hazırlamışlar çalışmalarını. Portreler, bahsi edilen kadınların doğum tarihleri baz alınarak kronolojik olarak sıralanmış. Ve esas meselenin, şu soruyu sormanın önemi olduğundan özellikle bahsetmiş Saygılıgil:                     

Bu sorudan yola çıkarak, kadın emeğinin ve başarılarının tarihten silinmesine karşı çıkan kadınlar, yine her şeye rağmen varlığını gösteren, kabul ettiren kadınların portrelerini kaleme alıyor. Buraya şöyle bir şeyi de belirtmekte fayda var, sorgulayanlar çıkacaktır elbet. Saygılıgil başından veriyor müjdeyi: Kitapta Kürt sosyalist kadınların eksikliğinin nedeninin, yayınevinin bunun için ayrıca bir seçki oluşturacağı imiş. Meraklısına duyurulur.

Birbirlerinin hayatlarında da bir şekilde etkisi olan ya da yolları kesişen kadınların portrelerinin anlatıldığı Kadınlar Hep Vardı, titiz bir çalışmanın sonucu. Bir yandan merak ettiğiniz kadınların hikâyelerini okurken bir yandan da daha önce adını bile duymamış olmanızın eksikliğini hissedeceğiniz kadınları anlatıyor. “Erk”in kadın’a bakış açısının ne zaman, nerede, nasıl başladığına ve bugün izlerinin nasıl hâlâ silinemediğine canlı canlı tanıklık ediyorsunuz kitapla beraber. Bu sorgulamayı yaptırması açısından bile okunması gerekenler listenizde yer almalı üstelik. Konuyu daha derinlemesine okumak, incelemek isteyecek okurlar için bir başlangıç kaynağı denebilir. Portre yazarları, yazılarında bahsettikleri kadınları anlatırken başvurdukları kitaplar ve kaynakçalarıyla da ayrıca yol gösterici.

KÜNYE: Kadınlar Hep Vardı: Türkiye Solundan Kadın Portreleri, Hazırlayan: Feryal Saygılıgil, Dipnot Yayınları, 2017, 348 sayfa.