Twitter: @Meryem_Yildrim / Mail: [email protected]

Diyarbakır’ın kalbi olan UNESCO korumasındaki Sur ilçesinde, ranta kurban edilmek istenen Alipaşa ve Lalebey mahallelerinde halk yıkıma karşı direnişini sürdürürken, İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şubesi ve Diyarbakır Tabip Odası ziyaret ettikleri iki mahalledeki gözlemlerine ilişkin bir rapor açıkladı.

Raporda, iki mahalledeki yıkımın geçmişi şöyle özetlendi:

“Diyarbakır ili Merkez Sur ilçesinde bulunan AliPaşa ve Lalebey mahallelerinde, kentsel yeniden dönüşüm kapsamında tescilli yapıların dışında kalan 850’yi aşkın yapının yıkılması kararlaştırılmıştır. Ancak, evleri istimlak edilen hak sahiplerinin, mağduriyetlerinin karşılanmaması gerekçesiyle mahallelerden ayrılmayı reddettiği bilgisine ulaşılmış, buna karşın nisan ayının sonunda cami hoparlörlerinden evlerin boşaltılması yönünde anonslar yapıldığı öğrenilmiştir. Gelen tepkiler üzerine yıkım kararı bir süre ertelenmiş, ancak güvenlik güçlerinin nezaretinde 23 Mayıs 2017 tarihinde yıkımlara başlandığı ve gerçekleşen yıkım çalışmaları sırasında mahallelerin elektrik ve su şebekelerinde kesintiler yapıldığı basın yayın organlarında çıkan haberlerde yer almıştır. Bu nedenle mahalleden ayrılmayan hak sahiplerinin, hak ihlallerine maruz kaldığı yönünde iddialar gündeme gelmiştir.”

HEYET OLUŞTURULDU, RAPOR HAZIRLANDI

İki mahallede yaşayan yurttaşların maruz kaldıkları beyan edilen hak ihlallerinin yerinde tespiti ve inceleme için, İHD ve Tabip Odası’nın Diyarbakır Şubeleri tarafından dün bir heyet oluşturuldu. Oluşturulan heyetin mahalle muhtarları ve sakinleri ile yapılan görüşmelerine ve izlenimlerine dayandırılarak bir rapor hazırlandı. Hazırlanan raporda şu verilere yer verildi:

" - Yapılan görüşmelerde 2012 tarihinde Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, TOKİ ve Çevre Şehircilik Bakanlığı arasında oluşturulan protokole dayanılarak bahsi geçen yerleşim birimlerinin kamulaştırıldığı bilgisi edinilmiştir. Yine Diyarbakır Valiliği tarafından da mahalle sakinlerine 2 hafta süre verildiği ve bu süre sonrasında evlerini tahliye etmeleri istenmiştir. Valilik tarafından bu süre içerisinde boşaltma işlemini gerçekleştiren mahalle sakinlerine eşyalarını nakletmek için ve 6 aylık kira yardımında bulunulacağı heyete aktarılan bilgiler arasında yer almıştır.

- Her iki mahallede boşaltılmış evlerin yıkım işleminin, iş makinalarıyla sürdürüldüğü heyet tarafından gözlenmiştir. Diyarbakır Valiliği tarafından, evleri istimlak edilen hak sahiplerinin evlerin boşaltmaları ve mahalleden ayrılmaları amacıyla, 9 gündür (22 Mayıs tarihi itibariyle) okul, cami gibi kamusal hizmet yerleri de dâhil olmak üzere tüm yaşam ve barınma alanlarının içme ve kullanma suyu şebekelerinin kesildiği heyetimiz tarafımızdan görülmüştür.

‘AYDINLANMA MUM GİBİ İLKEL ARAÇLARLA SAĞLANIYOR’

- Mahalle muhtarlarıyla yapılan görüşmelerden edinilen bilgilere göre; her iki mahallede tahmin edilen binlerce insan yaşamaktadır. Su şebekelerinin kesik olması nedeniyle bidon, tanker, kap-kacak gibi taşıma araçlarıyla su sevkiyatının yapıldığı ve su ihtiyacının bu şekilde karşılanmaya çalışıldığı heyete iletilmiştir. Yine elektrik şebekelerinin kesik olduğu ve enerji ihtiyacının karşılanmasında zorluklar yaşandığı, akşam ve gece saatlerinde mum gibi ilkel araçlarla aydınlatma ihtiyaçlarını karşıladıkları bilgisi heyet ile paylaşılmıştır.

[ih2] 

TANKERLERLE TAŞINAN SU ÇOCUK VE YAŞLILARDA İSHAL VAKALARINA NEDEN OLDU

- 2016 nüfus sayımı verilerine göre Alipaşa Mahallesi nüfusu 2 bin 963, Lalebey Mahallesi nüfusu 2 bin 853’tür.

Mahalle sakinlerinin ile yapılan görüşmelerde, yıkım işlemleri sırasında güvenlik gerekçesiyle mahallede bulunan kolluk kuvvetleri tarafından; mahalle sakinlerinin tehdit, baskı ve taciz edildikleri, yine hakaretlere maruz kaldıkları iddiası heyete aktarılmıştır. Mahalleye tankerle taşınan içme ve kullanma suyu nedeniyle, özellik çocuk ve yaşlı kesimde ishal vakalarının arttığı bilgisi heyet ile paylaşılmıştır.

KESİK ELEKTRİK NEDENİYLE KOAH HASTASINA MÜDAHALE EDİLEMEDİ, İLAÇLAR BOZULDU!

- Alipaşa Mahallesinde KOAH ve astım hastalıkları bulunan yaşlı bir kişinin, akşam saatlerinde gelişen nefes darlığı rahatsızlığına evde bulunan nebül cihazı ile müdahale edilemediği ve elektrik kesintileri olması nedeniyle kronik hastalığı olan sürekli ilaç kullanmakta olan hastaların ilaçların bozulduğu ve bundan kaynaklı mağduriyet yaşadıkları bilgisi heyet ile paylaşılmıştır.

‘İNSANCA YAŞAMAK İSTİYORUZ’

Su kesintilerinin Alipaşa İlköğretim Okulu, Alipaşa Camisi ve Çakal Camisi gibi kamusal alanlarda da olduğu beyanı heyete aktarıldı. Ailelerin dile getirdiği “Bizler burada doğduk büyüdük, burda evlendik, düğünümüzü taziyelerimizi burada yaptık, acılarımızı sevinçlerimizi burada, komşularımızla bir arada yaşadık. Kendi tarihimizde ve hatıralarımızdan asla kopmak istemiyoruz. Bizler insanca yaşamak istiyoruz. Onun için de yıkılan konutlarımız yerine tekrar yapılan konutlarda bize hakkımız olan konutumuzu verilmesini istiyoruz.”

TABİP ODASI VALİ İLE GÖRÜŞTÜ

Mahallelerde yapılan incelmemenin ardından Diyarbakır Tabip Odası yöneticilerinden oluşan bir heyet, Diyarbakır Valisi Hüseyin Aksoy ile görüştü. İzlenimler sırasında mahalle sakinlerinin yaşadıkları sağlık sorunları ve talepleri valiye aktarıldı.

SAĞLIKÇILARDAN UYARI: SALGIN HASTALIKLAR BAŞLAYACAK!

Raporda, hak sahiplerinin mağduriyete ilişkin itirazlarının görmezden gelinerek değerlendirilmediği, aksine yıkım kararının uygulanabilmesi için hak sahiplerinin mahalleden zorla çıkarılmasına dair bir takım ‘tedbirler’ alındığı kaydedildi. Alınan ‘tedbirlerin’ yurttaşların yaşamsal nitelikle ihtiyaçlarının engellediği, insan haklarının ihlal edildiği ifade edildi.

Raporda, su ve elektrik kesintilerinin devam etmesi halinde, salgın ishaller, salgın bitlenme gibi paraziter hastalıkların başlayacağı uyarısı yapıldı.

TALEPLER

Raporun sonuç kısmında ise talepler açıklandı. İşte o talepler:

- Mahalle sakinlerinin talepleri dikkate alınmalıdır.

- Mahalle sakinleri, temel kamu hizmetlerinden mahrum bırakılmamalı ve bir an önce içme ve kullanma suyu ile elektrik hizmeti sağlanmalıdır.

- Yetkililer ve hak sahipleri arasında sorunun çözümü konusunda diyalog sağlanmalı, Sur’un tarihi dokusu ve demokrafik yapısı korunarak yaşanan soruna acil olarak çözüm üretilmelidir.