Rapora göre, Hayır” çalışması yürüten 2 bin 462 kişi gözaltına alındı, 453 kişi tutuklandı.Referandum sürecinde 29 kişi yaralanırken, 1 kişi de yaşamını yitirdi. “Hayır” çalışmalarına 151 fiziki saldırı gerçekleştirildi.

Kürt kentlerinde en az 140 sandık kurulu başkanı ‘kötü ünleri’ öne sürülerek görevden alındı.

Ağırlıklı olarak sadece HDP ve AKP’nin oy aldığı 18 ilde 420 sandıkta “0” hayır oyu çıktı. Bu sandıkların neredeyse tamamı köylerde kurulmuş sandıklardı. Bu sandıkların HDP’nin 366’sında sandık kurulu üyesi yoktu.

‘EN AZ 11 BİN HDP’Lİ GÖZALTINA ALINDI’

Yine rapora göre, 2015 yılından bu yana en az 11 bin HDP’li gözaltına alındı. Aralarında Eş Genel Başkanlar, milletvekilleri, il/ilçe eş başkanları, yöneticiler ve parti üyelerinin bulunduğu 3 binden fazla HDP’li tutuklandı.

5 başlıktan oluşan rapor şöyle: 

A. En büyük ihlal kamuoyunun gözü önünde gerçekleşmiştir. Yüksek Seçim Kurulu’nun almış olduğu ‘‘mühürsüz oy pusulası ve zarflarının geçerli sayılacağı’’ yönündeki kararı yasaya açıkça aykırıdır. Yasaya aykırı karar almış olan Yüksek Seçim Kurulu’nun bu tutumu ile hem Anayasa hem de uluslararası hukuk alanında büyük bir ihlal yaşanmıştır. Bu karar ile referandumun demokratik meşruiyeti oluşmamış, Yüksek Seçim Kurulu hukuki meşruiyetini yitirmiş ve güvenilmez bir kurum haline gelmiştir. 

B. Ancak 16 Nisan 2017 Referandumu, sadece oylama günü ihlalleri ve usulsüzlükleri ile değil, çalışmalarda karşılaşılan baskı, yasaklama ve engeller nedeniyle de demokratik meşruiyeti olmayan bir süreç olmuştur. Anayasa değişiklik teklifinin Meclis Genel Kurulu’nda kabul edilmesinden referandumun gerçekleştiği güne kadarki yaklaşık 85 günün bilançosu şöyledir: “Hayır” çalışması yürüten 2462 kişi (2165’i HDP ve bileşenleri) gözaltına alınmış, 453 kişi (429’u HDP ve bileşenleri) tutuklanmıştır. 29 kişinin yaralandığı, 1 kişinin yaşamını yitirdiği bu süreçte bize ulaşan bilgilere göre “Hayır” çalışmalarına 151 fiziki saldırı gerçekleşmiştir.

C. Referandum en eşitsiz koşullarda gerçekleştirilmiş, hükümet HDP’siz bir süreç izlemeyi planlamıştır. Bunu anlayabilmek için biraz geriye gitmek gereklidir.”

15 TEMMUZ SONRASI 6 BİN 500 HDP’Lİ GÖZALTINA ALINDI

Raporda, “OHAL koşullarında ve Eş Genel Başkanlarımızla birlikte 13 milletvekilimizin ve binlerce merkez, il, ilçe yöneticimizin ve üyemizin tutuklu bulunduğu koşullarda, siyasi eşitliğin ve temel insan haklarının çiğnendiği bir ortamda referandum çalışmaları iktidar tarafından türlü yollarla engellenmiş, ciddi hak ihlalleri yaşanmıştır” denildi. Ardından HDP Bilgi İşlem Birimi’nin 15 Temmuz sonrası topladığı şu istatistikler yer aldı: “Partimiz üyesi ya da bileşeni en az 6 bin 500 kişi gözaltına alınmış, bu arkadaşlarımızdan en az 1600’ü tutuklanmıştır. Bir yıl öncesine gittiğimizde ise, 24 Temmuz 2015’te çatışmalı sürecin yeniden başlamasından bu yana günümüze dek partimize ve bileşenlerine yönelik gerçekleşen siyasi operasyonlar neticesinde en az 11 bin arkadaşımız gözaltına alınmış, aralarında Eş Genel Başkanlarımız, milletvekillerimiz, il/ilçe eş başkanlarımız, yöneticilerimiz ve parti üyelerimizin bulunduğu 3 binden fazla HDP’li tutuklanmıştır. 

HDP ÖRGÜTSEL OLARAK FELÇ EDİLMEK İSTENDİ

Siyasi operasyonlar ile HDP örgütsel olarak felç edilmeye çalışılmıştır: a) Temmuz 2015'ten bu yana 38 HDP il eş başkanı, 97 HDP ilçe eş başkanı tutuklanmıştır. Şu anda yönetimde olan 28 il eş başkanı, 84 ilçe eş başkanı, 1 belde eş başkanımız tutukludur. b) Temmuz 2015'ten bu yana Eş Genel Başkanlarımızla birlikte 13 milletvekilimiz, 2 Merkez Yürütme Kurulu (MYK) ve 5 Parti Meclisi (PM) üyemiz, 750'yi aşkın il ve ilçe yöneticimiz tutuklanmıştır. c) Başkanvekilleri dâhil 83 belediye eş başkanı tutuklanmış, 84 belediyeye ise kayyum atanmıştır. 

Bu gözaltı ve tutuklamaların, HDP’nin siyasal çalışma yürütmesini imkânsız kılmayı hedeflediği son derece açıktır. Tüm bu gözaltı ve tutuklama furyasının yanısıra HDP’nin organize edebildiği miting, toplantı ve halk buluşmalarına katılanlar arasından da gözaltına alınan ve tutuklananlar, tehdit edilenler, polis kameralarınca kaydedilenler ve fişlenenler olmuştur. 

KAMU KAYNAKLARI ‘EVET’ LEHİNE KULLANILDI

D. Bütün kamu kaynaklarının kullanıldığı trilyonluk kampanyalar, ağır devlet baskıları ve engellemeler, tek yanlı medya bombardımanı bu sürecin temel özelliklerini oluşturmuştur. Başbakandan bakanlara, valilerden kaymakamlara kadar hükümetin ve devletin bütün idari birimleri seferber edilmiş, hukuki ve ahlaki ilkeler çiğnenerek kamu kaynağı kullanılmıştır. Açılışlar adı altında mitingler düzenlenmiş, bütün kamu bunun için seferber edilmiş, mevcut bütçenin dışında örtülü ödenek de kullanılmıştır.

KÜRT COĞRAFYASINDA SIKIYÖNETİM

Referandum sürecinde Kürt coğrafyasında adeta sıkıyönetim koşullarında çalışılmıştır. Kürt coğrafyasındaki çalışmalarımızda karşılaştığımız gerçeklerin bir kısmı şöyledir: 

* Kayyum atanan belediyelerin kaynakları açılış ve mitinglere lojistik destek için seferber edilmiştir. Kamusal bir hizmet olan toplu taşıma hizmeti ‘hayır’ mitingleri gerçekleşmesin diye durdurulmuştur. 

* Yurttaşlar bizzat aşıyla, işiyle, rızkıyla tehdit edilerek baskı altına alınmıştır. Hatta kırsal kesimlerde bu tehditler “Hayvanlarınızı meraya çıkartmayız!” noktasına kadar vardırılmıştır. 

* Evleri yakılıp yıkılanlara verileceği söylenen TOKİ evleri bile tehdit ve şantaj aracına dönüştürülmüştür. 

* Muhtarlar sonuçlardan mesul tutularak tehdit edilmiş, kimileri gözaltına alınmıştır. 

* Seçim şarkımız Bakan’ın emriyle yasaklanmıştır. Seçim otobüslerimize ve araçlarımıza el konulmuştur. Eş Genel Başkanlarımızın fotoğraf ve afişleri, dağıttığımız el ilanları ve broşürler yasaklanmıştır. Billboardlarımız sık sık sökülmüştür. 

* OHAL gerekçesiyle Urfa, Van, Hakkari gibi birçok ilde toplantı ve gösteriler valilikler tarafından yasaklanmıştır. Kimi ilçelerdeki sokağa çıkma yasakları kampanya boyunca da sürmüştür. Kimi yerlerde de özel güvenlikli bölgeler ilan edilerek yurttaşın nefes alması bile engellenmiştir. 

* 8 Mart Dünya Kadınlar Günü ve 21 Mart Newroz etkinlikleri referandum çalışması yapılamasın diye her yerde yasaklar ve engellerle yüz yüze kalmıştır. 15 Şubat ve 21 Mart Newroz dönemlerinde kapsamlı operasyonlar düzenlenmiş, yüzlerce üye ve yöneticimiz gözaltına alınmıştır. 15 Şubat döneminde gözaltına alınan 655 üye ve yöneticimizden 110’u tutuklanırken; Newroz kutlamalarının düzenlendiği 21 Mart haftasında ise gözaltına alınan 437 üye ve yöneticimizden 93’ü tutuklanmıştır.

* Seçim otobüsünden selam verdiğimiz yurttaşlar polis kamerasıyla tek tek kayıt alınarak taciz edilmiştir. Diyarbakır, Adana, Mersin gibi illerde kendi mitinglerimize parti sözcüsü ve milletvekilleri olarak girmekte güçlük çekilmiştir. 

HDP SEÇMEN VE GÖREVLİLER ÜZERİNDE BASKI

E. Oylama gününde ise hem kırsal alanda hem de kentlerde HDP’li seçmen ve görevliler üzerinde ağır baskı kurulmuştur. Bunun adımları ise şöyle gelişmiştir: 

* HDP’nin oy oranının yüksek olduğu bazı bölgelerde sandıklar, başka okullardaki sandıklarla birleştirilmiştir. 

* Birçok ilde sandık başkanı adaylarımızın üzeri çizilmiş, sandık başkanlarımız değiştirilmiştir. Kürt kentlerinde en az 140 sandık kurulu başkanımız ‘kötü ünleri’ öne sürülerek görevden alınmıştır. 

* İlçe seçim kurulu üyelerimize; “bu iş büyük sorumluluktur, büyük cezaları var, sorumluluğunu siz alacaksınız” denilerek, tehdit ile kurul üyelerimizin ve ilçe örgütlerimizin geri çekilmelerine yol açılmıştır. 2022 adayımız ise kuraya girmeden önce reddedilmiştir. 

* Birçok yerde müşahitlerimizin sandık çevrelerine alınmaması, müşahitlerin dövülerek sandık alanından uzaklaştırılması, açık oy kullanmaya zorlama gibi ihlaller söz konusu olmuştur. 

* Birçok Kürt kentinde yurttaşlar asker, jandarma ve korucu baskısı ve silah tehdidi altında oy kullanmak zorunda kalmışlardır. 

HDP’NİN OY ALDIĞI 18 İLDE 420 SANDIKTA 0 ‘HAYIR’ ÇIKTI

Örneğin ağırlıklı olarak sadece HDP ve AKP’nin oy aldığı 18 ilde (Adıyaman, Ağrı, Ardahan, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Dersim, Elazığ, Hakkâri, Iğdır, Kars, Mardin, Muş, Urfa, Siirt, Şırnak ve Van) 420 sandıkta “0” hayır oyu çıkmıştır. Bu sandıkların neredeyse tamamı köylerde kurulmuş sandıklardır. Buradaki seçmen sayısı 61 bin 711’dir. Bunlardan 366’sında sandık kurulu üyemiz olmamıştır. 

HDP’Lİ GÖREVLİNİN BULUNMADIĞI BİN 157 SANDIKTA YÜZDE 90 ‘EVET’ OYU

Yine bu illerde bin 118 sandıkta ise “evet” oy oranının yüzde 90 ve üzerinde çıktığı tespit edilmiştir. Buradaki seçmen sayısı 237 bin 121’dir. Bu sandıkların da 791’inde sandık kurulu üyemiz olmamıştır. Yani 1538 sandıkta toplam seçmen sayısı 298 bin 832’dir. Bunlardan bin 157’sinde sandık kurulu üyemiz bulunmamıştır. 

Oylama öncesinde Vali, Kaymakam, Jandarma ve Emniyet amirleri köy muhtarlarını çağırıp “hayır” oyu çıkmaması yönünde baskı yapmışlardır. Seçim gününde ise bu illerde birçok köy muhtarı açık oy kullandırmıştır.

MEŞRUİYETİ YOK 

Raporun sonuç bölümünde şunlar yer aldı: 

* Anayasa referandumu eşit olmayan bir ortamda gerçekleşmiştir. 

* Oy sayım prosedüründe YSK’nin hukuk dışı son an değişikliği seçim güvencesini ortadan kaldırmıştır. 

* Anayasa referandumu uluslararası standartlara uyumun gerisinde kalmış, demokratik meşruiyet sağlanamamıştır. 

* Anayasa referandumunda idari kaynaklar ve kamu imkanları "evet" kampanyası lehine hukuksuz olarak kullanılmıştır. 

* Medyada tarafların eşit şekilde yer almasına izin verilmemiştir. Medya organları hükümetin ve Erdoğan’ın bir saldırı aracına dönüşmüştür. Bu araçlarla bir yandan başta HDP olmak üzere demokratik muhalefet itibarsızlaştırılıp kriminalize edilirken, diğer yandan halk yalan bombardımanına tabi tutulmuştur. Kamu kurumu olarak tarafsız olması beklenen TRT’de HDP’ye hiç yer verilmemiş buna rağmen AKP’nin ve Cumhurbaşkanı’nın “evet” propagandaları yüzlerce saat ekrana getirilmiştir.

* Tüm bu özellikleri ile 16 Nisan Referandumu tarihe birçok usulsüzlüğü ve seçim ihlalini, hileyi içinde barındıran şaibeli ve demokratik meşruiyeti bulunmayan bir seçim süreci olarak geçmiştir. Bundan sonra da toplumun yarısı tarafından böyle bilinecek ve hatırlanacaktır.

16 NİSAN’DA YAŞANAN İHLALLER 

Oylama günü sırasında HDP’ye gelen bazı ihlaller de şöyle sıralandı: 

1) İstanbul’un Fatih ilçesinde 3034 No’lu Sandık Kurulu’nun AKP’li üyesi oy verme işlemi devam ederken sandıkları açmış ve sonuç tutanağı varmış gibi itiraz dilekçesini hazırlamıştır.

2) Muğla'nın Datça ilçesinde, kış sezonunda inşaatlarda geçici olarak çalışan bir grup işçinin referandum günü memleketleri Şanlıurfa'ya gitmedikleri halde, oylarının başkaları tarafından kullanıldığı tespit edilmiştir. 

3) HDP Van İl Eş Başkanı Yakup Ataş, Van’da kurulan sandıklarda zarf ve pusulaların yüzde 20 oranında eksik olduğunu, bunun üzerine itiraz ettikleri ilçe seçim kurullarının sandıklara mühürsüz zarf ve pusulalar gönderdiğini ifade etmiştir. 

4) Avcılar’da Ticaret Meslek Lisesi’nde oy kullananlara başka kişilerin yerine de imza attırılmıştır. Bu konuda tutanak tutulmuştur. 

5) Avcılar’da, İnönü İlkokulu’nda 1068 No’lu sandıkta bir polis, görevli belgesi olmaksızın oy kullanmıştır.

6) Şişli’de, İHD Seçim Gözlem Heyeti gözlem faaliyetleri için gittikleri Okmeydanı’nda bulunan Darülaceze’ye alınmamıştır. Aynı durum Çanakkale’de de yaşanmış ve İHD Heyeti’nin cezaevi ile huzurevine girişine izin verilmemiştir.

7) İzmir’de Halil Atilla İlköğretim Okulu 2282 No’lu sandıkta beş seçmen oy kullanmadığı halde oy kullanmış gibi yerlerine imza atıldığı tespit edilmiştir.

8) Ankara’nın Mamak ilçesinde, Abidinpaşa Mesleki ve Teknik Lisesi 1029 No’lu Sandık Kurulu’nun Başkanı, müşahidi kolundan tutarak dışarı çıkarmıştır.

9) Şanlıurfa’da Mehmet Saçlı İlköğretim Okulu’nda her sınıfta silahlı iki polis oturmuştur.

10) Diyarbakır’ın Çermik ilçesine bağlı Yabanardı Köyü’nde başkasının yerine oy kullandırma tartışması üzerine kardeşler arasında çıkan silahlı kavgada Abdülrezzak (Avdo) Yıldız ve oğlu Şeyhmuz Yıldız ve İdris Yıldız öldürülmüştür. Saldırı ile ilgili Abdülrezzak (Avdo) Yıldız’ın ağabeyi olan köy muhtarı Hıdır Yıldız’ın oğulları Mehmet ve Tahir Yıldız gözaltına alınmışlardır.

11) Diyarbakır’ın Bağlar ilçesinde İBB Kiptaş Meslek Tercih Lisesi ve Ali Kuşçu Ortaokulu gibi çok sayıda okulda HDP’nin okul sorumluları ve sandık görevlileri okul dışarısına çıkarılmıştır.

12) Bağlar’da Fatih Ortaokulu HDP okul sorumlusu Sedat Köse gözaltına alınmıştır.

13) Van’ın Gürpınar ilçesinde Güzelsu İlkokulu’nda HDP’li sandık müşahitlerinin asker ve korucular tarafından tehdit edilerek sandıklara yaklaştırılmadığı ve askerlerin seçmenlerin kimliklerini kontrol ettiği ortaya çıkmıştır.

14) Ağrı’nın Eleşkirt ilçesine bağlı Toprakkale Köyü’nde 1083 No’lu sandıkta halka açık oy kullandırılmıştır.

15) Erzurum’un Horasan ilçesinde ve bazı köylerde açık oy kullandırılmıştır. HDP’li görevliler AKP’liler tarafından sandık çevrelerinden uzaklaştırılmışlardır. Fatih İlkokulu’nda HDP’li sandık görevlisi Mukadder Yıldız, 7 kişilik AKP’li bir grup tarafından saldırıya uğramıştır.

16) Adıyaman’ın Doyuran Köyü’nde açık oy kullandırılmış, tutanak tutulmuştur. Kahta’da ise Menzil, Tuğlu ve Erikli köylerine sandık görevlileri sokulmamıştır.

17) Yozgat’ın Sorgun ilçesinde oy pusulalarının bir araç içerisinde mühürlendiği ortaya çıkmıştır.

18) Bitlis’in Ahlat ilçesine bağlı Ovakışla Beldesi’nde oy kullanmaya giden seçmenlere GBT uygulaması yapılmıştır.

19) Kocaeli’nin Darıca ilçesindeki Halk Eğitim Merkezi 1151 No’lu sandıkta kayıtlı olmayan bir kişinin oy kullandığı tespit edilmiştir.

20) Derince ilçesindeki Cumhuriyet Ortaokulu’nda 1023 No’lu sandıkta oy kullanan N.A. 1026 No’lu sandıkta da oy kullanırken yakalanmıştır. 

21) Muş’un Çatbaşı Köyü’nde AKP’li olduğu bilinen muhtar M.K. her seçmenle birlikte oy kabinine girip seçmenin kullandığı oyu kontrol etmiştir.

22) Önceki seçimlerde olduğu gibi referandumda da oy verme işleminin bitmesine bir saat kala pek çok kentte okulların bahçelerine plakasız araçlar park edilmiştir.

23) Şırnak’ın İdil ilçesine bağlı Alakamış Köyü’nde, muhtar A.İ. bazı korucu yakınları ile birlikte birçok yurttaşın kimliklerini alarak yerlerine oy kullanmıştır.

24) “Hayır” oyu kullanacağını açıklayan eski Yeni Şafak Yazarı Ali Bayramoğlu oy kullandıktan sonra saldırıya uğramıştır. 

25) Ankara’nın Altındağ ilçesine bağlı Karapürçek Mahallesi’nde Çocuk Sevenler Derneği İlköğretim Okulu’nda 2083 No’lu sandıkta mühürsüz pusulalar sonradan mühürlenmiştir. 184 oy mühürsüz şekilde kullanılmıştır. Mamak’taki bir sandıkta da aynı durum yaşanmıştır.

26) Ankara’nın Yenimahalle ilçesindeki Mev Ortaokulu 2123 No’lu sandıkta tutanaklar yırtılmıştır. Mahalle muhtarı ve müşahitler müdahale edince polis gelmiş, çıkan tartışmanın ardından müşahit Can Gönülalan gözaltına alınmıştır.

27) Diyarbakır’ın Sur ilçesinde Uluslararası Gözlemci Andrej Hunko’nun, İskenderpaşa İlkokulu’nda gözlem yapması ağır silahlı özel harekâtçılar tarafından engellenmiştir.

28) İzmir’de bulunan Kırıklar Cezaevi’nde siyasi tutukluların oy kullanması cezaevi idaresi ve gardiyanlar tarafından engellenmiştir.

29) Batman’da oy kullanım işlemlerini takip etmek isteyen uluslararası gözlemciler (AGİT) engellenmiştir. 

30) Kayseri’nin Talas ilçesinde Sahra Galip Özsan İlkokulu'na ait çöp kutusunda kullanılmamış oy pusulaları bulunmuştur.

31) İstanbul’un Ataşehir ilçesine bağlı Örnek Mahallesi’nde bulunan Ali Fuat Cebesoy İlkokulu önünde, "turuncu kalemli" AKP'li bir ekip, okul girişine "sandık bulma yardım masası" kurmuştur. Polis ekipleri duruma müdahale etmemişlerdir.

32) İstanbul’un Eyüp ilçesinde, Göktürk İmam Hatip Lisesi 2165 No’lu sandıkta AKP'li sandık kurulu üyeleri, 142 belgesi olmayan polisin oy kullanmasına izin vermişlerdir.

33) Van'ın Özalp ilçesindeki 3 Nisan Ortaokulu’nda İlçe Emniyet Amiri, HDP görevlisini okul dışına çıkartmıştır.

34) İstanbul’un Sultanbeyli ilçesindeki Vega Okulları’nda müşahitler okula alınmamıştır.

35) Çanakkale’deki İbrahim Bodur Lisesi’nde ‘Hayır ve Ötesi’nden 4 kişinin ANAP müşahit kartıyla görev yapmasına itiraz eden AKP’liler polis çağırmıştır. Bunun üzerine çevredeki yurttaşlar da 4 müşahide destek olarak yaşananlara itiraz etmişlerdir. Polis, 4’ü müşahit 7 kişiyi “Seçim Kanunu’na muhalefet” gerekçesiyle gözaltına almıştır.

36) Hatay’ın Reyhanlı ilçesinde kurulan 159 sandığın bazılarında, seçim başladıktan sonra oy pusulalarına basılan mühürde, “Evet” yazdığı ortaya çıkmıştır. Olayın İlçe Seçim Kurulu’na bildirilmesinin ardından “Evet” yazan mühürler toplatılarak yerine “Tercih” yazan mühür dağıtılmıştır.

37) Ağrı’nın Eleşkirt ilçesine bağlı Pirabat Köyü’nde muhtar ve korucular kadınların sandığa gitmesini engellemişler, erkekler, kadınların yerlerine de oy kullanmışlardır.

38) Urfa’nın Karaköprü ilçesinde bulunan Şerif Özden Ortaokulu’nda AKP’li sandık başkanı halka açık oy kullandırmıştır.

39) Diyarbakır’daki Mehmet Akif Ersoy İlkokulu’nda HDP ve DBP’li okul sorumluları Haygül Aktaş ve Rojin Şeker gözaltına alınmışlardır.

40) Cizre’de bazı okullara müşahitler ya alınmamış ya da üst araması yapılarak alınmıştır. 

41) Muş’un Malazgirt ilçesine bağlı Kızılyusuf Köyü muhtarı zorla açık oy kullandırmıştır. 

42) Urfa’nın Siverek ilçesine bağlı Çığırık Köyü Raif Mumcu İlköğretim Okulu’nda köylülere silah zoruyla açık oy kullandırılmıştır.

43) Bingöl’ün Sudüğünü Köyü’nde de köylülere açık oy kullandırılmıştır. 

44) Açık oy kullanımı Iğdır’ın Yukarı Erhacı Köyü’nde; Midyat’ın Sarıköy’ünde; Şırnak’ın Yeniaslanbasar Köyü’nde; Siverek’in Günhisar Köyü’nde; Suruç’un Küçükova Köyü’nde de görülmüştür. 

45) Muş’un Korkut ilçesine bağlı Oğulbağı Köyü muhtarı başkalarının yerine oy kullanmıştır. 

46) Mardin’in Derik ilçesine bağlı Akıncılar Köyü’nde köylüler toplu oy kullanmaya zorlanmışlardır.

47) İzmir’de HDP Parti Meclisi üyesi Semra Uzunok oy kullandığı okuldan gözaltına alınmıştır.

48) Diyarbakır’da oy sayımının yapılacağı Silvan Adliyesi’nde trafo patlamış ve elektrikler kesilmiştir.