Çocuk hakları ve psikoloji üzerine birkaç kitap
Art arda çıkan fetvalara, kanunlara karşı koruyabilmemiz adına inatla, ısrarla çocuklarımızı hayır deme becerileri ve hakları ile ilgili bilgilendirmemiz, bilinçlendirmemiz gerekiyor. Bazen karşımıza alıp konuşmak yerine basit, konuya bodoslama girip ürkütmeyen, hatta hafiften oyunsu yaklaşımda bulunan kitaplar var okuyabileceğiniz ve okutabileceğiniz. Sadece istismar değil, öfke kontrolü, birtakım korkular ve gündelik hayata dair haklarını anlatan bu kitapların bir kısmını size listeleyeceğim, alıp çocuğunuzla beraber okumanız, onun aklına takılan sorular varsa cevaplamanız çok yararlı olacaktır. Güçlü, kendini koruyabilen, başkalarının haklarına saygılı olmak kadar kendi haklarına da önem veren çocuklarla dolu bir dünya dileğiyle…
En önce Gergedan Yayınları’ndan çıkmış olan Dagmar Geisler’in üç kitabını anlatmak isterim. Bedenim Bana Ait!, Öfkemle Nasıl Başa Çıkabilirim? ve Ben Kaybolmam Ki! isimli bu üç kitabın basit, sade, yargılama ve suçlamadan uzak bir şekilde konuya yaklaşan tarzı ile çocuklar için çok yararlı olacağını düşünüyorum ve hatta kendim de okulumda sınıflarda okuyorum. Bedenim Bana Ait! direk istismar diye bahsetmeden bir çocuğun kendisine dokunulmasına dair istediği zaman ve istediği kişilere izin verebileceği, bunun kararının sadece ona ait olduğunu anlatıyor. Ayrıca dokunmalara karşı baş etme ve hayır deme becerileri geliştiriyor. Öfkemle Nasıl Başa Çıkarım? sinirlenmenin ve öfkelenmenin doğal bir duygu olduğunu ama başkalarına zarar vermeden nasıl başa çıkılabileceğini anlatıyor. Sakinleşmek için sihirli denebilecek basit ama etkili yöntemler öneren bu kitabı da okuması kolay. Ben Kaybolmam Ki! ise küçük çocukların başına gelebilecek bir kaybolma durumunda, sakin kalıp neler yapabilecekleri hakkında bilgilendiriyor. Paniğe kapılmadan anne-baya ulaşmanın yöntemlerini anlatan bu kitap da bence çok faydalı.
Yapı Kredi Yayınları’ndan çıkmış olan Erkek Çocuk Hakları Bildirgesi ve Kız Çocuk Hakları Bildirgesi isimlerine bakınca ayırımcı olabileceklerini düşünebileceğiniz ama tam da bu ayırımcılığa karşı hazırlanmış iki kitap. Resmi çocuk haklarından başka istek ve ihtiyaçları konu alan bu iki kitap kısacık ve hemen okunabiliyor. Erkek çocukların da bebeklerle oynayabileceğini, bazen ağlayabileceğini, sadece kendi cinsi ile arkadaşlık etmek zorunda olmadığını ve daha birçok noktayı anlatıyor. Aynı şekilde kız çocukların da eğer isterse nazik ve kırılgan davranmayıp kavgacı olabileceğini; judo, okçuluk ya da boks gibi sporları yapabileceğini; kamyon şoförü, astronot gibi istediği mesleği saçabileceğini ya da hiç elbise giymeyip sadece tulum, şort gibi erkeklere özgü olduğu düşünülen kıyafetleri giyebileceğini ve daha başka hakları da yazıyor. Cinse özgü kısıtlamalar, sınırlandırmalar gibi bir düşüncenin olamayacağını, olmaması gerektiğini anlatan bu kitapları da pek beğendim.
Tübitak Yayınları’ndan çıkmış olan iki kitap ise korkular üzerine. Karanlık Korkusu ve Yalnız Kalma Korkusu isimli bu kitaplar bazı korkuların aslında bir nedene dayanmadığını, bunu fark edince baş etmenin çok daha kolay olabileceğini yavru dinozorlar üzerinden anlatıyor. Korkuların üstesinden gelebilmek için yapılabilecekler hakkında da fikir veren bu iki kitap sevimli çizimleri, hikâye şekilde anlatımı ile öğretici olmadan rahat bir şekilde okunabiliyorlar. Bu yüzden çocukların ve siz ebeveynlerin işine yarayabilir.
Anlatacağım son kitap serisi yine Tübitak Yayınları’ndan çıkmış. Çocuk Hakları Bildirgesi’nin 10 maddesini her kitapta tek tek ele alan bu serinin hepsi birbirinden farklı hikâyelerden oluşuyor. Basit, kısa ve rahat okunan bu hikâyelerin bitiminde o metin ile ilişkilendirilmiş bir çocuk hakkı yer alıyor. En sonda da çocuk hakları bildirgesinin on maddesi tamamen bulunuyor. Çocuklarımızın bilmesi ve gerektiğinde kendilerini savunabilmeleri için bu hakları öğrenmeleri şart diye düşünüyorum.
Künye: Bedenim Bana Ait, Dagmar Geisler, çev: Kazım Özdoğan, Gergedan Yayınları, 2014, 24 sayfa
Öfkemle Nasıl Başa Çıkabilirim?, Dagman Geisler, çev: Yasemin Özek, Gergedan Yayınları, 2016, 25 sayfa
Ben Kaybolmam Ki!, Dagmar Geisler, çev: Gültekin Emre, Gergedan Yayınları, 2017, 32 sayfa
Erkek Çocuk Hakları Bildirgesi- Kız Çocuk Hakları Bildirgesi, Elisabeth Brami, çev: Burcu Oğuz, Yapı Kredi Yayınları, 2017, 36 sayfa
Karanlık Korkusu – Yalnız Kalma Korkusu, Aleix Cabrera, çev: Adem Uludağ, Tübitak Yayınları, 2013, 36 sayfa