Türkiye İşçi Partisi’nin (TİP) Genel Başkanı Behice Boran’ın 1977’deki SSCB ziyaretinde Sovyetler Birliği Komünist Partisi (SBKP) Uluslararası İlişkiler memurlarına yazdırdığı kısa biyografisinin Rusça orijinal metni ortaya çıktı.

Boran’ın kendi verdiği bilgilerle yazılan biyografisinde 1942 yılı sonlarında TKP'ye üye olduğunu belirtiyor.

Boran’ın TKP’ye üye olduğu daha önce pek çok kişi tarafından dile getirilmişti ancak bu konuya ilişki kendisinin verdiği bir beyan bulunmuyordu. 

Söz konusu belge Boran’ın TKP’ye üye olduğunu kendi ağzından söylemesi nedeniyle önem taşıyor.

Boran kendi sesiyle marksizmle nasıl tanıştığını anlatırken de “1942 yılından itibaren örgütlü mücadele verdim” diyor.

Metin, Gökhan Atılgan’ın Yordam Yayınları’ndan çıkan “Behice Boran Öğretim Üyesi, Siyasetçi, Kuramcı” kitabında yer alıyor.

İşte o biyografide yazılanlar:

Behice Boran son yıllarda eşinin tedavisi için iki kez Bulgaristan'da bulunduğunu söylemiştir. 

Behice Boran Türkiye Komünist Partisi tarihine ve kendisinin partiyle ilişkilerine dair kimi meselelere değinmiştir. Boran, 1942 yılı sonlarında TKP'ye üye olduğunu belirtmiştir. TKP üyesi olarak Ankara'da 1945 yılında İlerici Demokrat Gençlik Derneği'ni kurmuştur. Derneğin yasallaşmasıyla (1.5 yıl sonra) adı Türkiye Gençlik Derneği olmuştur. Hükümet 1948 yılında derneğe saldırmıştır. Yöneticileri mahkemeye çıkarılmıştır. Kişi olarak kendisi (Boran kastediliyor) sol, komünist propaganda yapmakla suçlanmış, ders verdiği üniversiteden atılmış, mahkemeye verilmiştir. 

1950 yılında afla çıkmıştır. Serbest kaldıktan az bir süre sonra (15 gün sonra) Türk Barışseverler Cemiyeti  kuruluş çalışmalarında bulunmuştur. Bundan birkaç sonra da dernek Türk askerlerinin Kore'ye gönderilmesine karşı bir bildiri yayınlamıştır. Bu olaydan dolayı mahkeme Behice Boran'ı 15 ay hapisle cezalandırmıştır. 

1953 yılında diğer çok sayıda TKP'li gibi tekrar komünist faaliyetlerinden dolayı tutuklanmış ancak delil yetersizliğinden serbest kalmıştır. 

1961 yılında birtakım sendika yöneticisi tarafından Türkiye İşçi Partisi kuruldu. Elbette bunlar sosyalist hareketin temsilcileri olmadan fazla ilerleyemezlerdi. 1962 yılında o (Behice Boran); Aybar ve Sargın partiye üye oldular. TİP'in yeni program ve tüzüğü hazırlandı. Partinin bilimsel sosyalizmi sahiplendiği açıklandı. Behice Boran "Kısaca söyleyecek olursak geçen son 10 yılda TİP'in Marksist-Leninist bir parti olması için gereken her şeyi yaptık ve bu partinin 4. konferansından sonra, özel olarak söylenecek olursa Aybar'ın TİP'ten ihraç edilmesinden sonra mümkün oldu" diyor.  

… Bir komünist olarak benim için geçen 57 yılda (Türkiye Komünist Partisi'nin kurulduğu günden bugüne geçen süreyi kastediyor -raportör notu) işçi hareketimizin bu kadar az ilerleyebilmesi bizim için utanç verici bir durumdur. 

SBKP MK Uluslararası İlişkiler Bürosu başkan yardımcısı V.V. Zagladin'in 28 Ekim 1977'de Ekim Devrimi'nin 60. Yılı kutlamaları için SSCB'ye giden TİP delegasyonundan TİP Genel Başkanı Behice BORAN ve TİP Genel Sekreteri Nihat Sargın'la konuşma kaydından. (TİP yönetiminin ricası üzerine delegasyonun daveti Sovyet Barışı Koruma Komitesi’ne yaptırılmıştır. (NO:25-C-2401) 

* Gökhan Atılgan, Behice Boran öğretim üyesi, siyasetçi, kuramcı. Yordam Kitap 2007 sayfa: 529