AKP’nin hayat bilgisi cinsiyetçi
Kaos GL Derneği Eğitim Çalışma Grubu, yeni eğitim döneminin başladığı bugünlerde ders kitaplarındaki heteronormatif ve cinsiyetçi kalıpları ortaya koyan bir inceleme raporu yayımladı. Grubun kamuoyu ile paylaştığı rapor, hayat bilgisi ve sosyal bilgiler derslerinde okutulan ders kitaplarını kapsıyor.
(İleri - Kadın) Kaos GL Derneği Eğitim Çalışma Grubu’nun hazırladığı raporda, toplumsal yapıdaki toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin ve kadının ikincil konumunun küçük yaşlardan itibaren eğitim sistemi aracılığıyla nasıl öğretildiğini ve meşrulaştırıldığını gösterir nitelikte.
Örneğin kitaplarda erkek kahramanlar, kadınlardan sayısal olarak daha fazla. Raporun bulgularından devam edersek, Hayat Bilgisi 1 kitabında kadın resim sayısı 318, erkek resim sayısı 631; Hayat Bilgisi 2 adlı kitapta kadın resim sayısı 179 erkek resim sayısı 377; Sosyal Bilgiler kitabında ise kadın resim sayısı 202, erkek resim sayısı 488.
Bahsedilen, sadece erkeklerin sayısal olarak “ön planda” tutulup resmedilmesi değil, ders ünitelerinin bütününe yansıyan toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin varlığı. Raporda kadının rol ve görevlerinin heteroseksist ve cinsiyetçi aile yapısı ile uyuştuğu belirtilmektedir. Kadının annelik ile ilişkilendirilmesi ve aile içindeki “yuva yapıcı” olarak öğretilmesi söz konusu. Kadınlar evde çocuğun problemleriyle, evin düzenli tutulması ve tertibi ile ilgilenmekte, babanın aldığı kararları çocuklara bildirmekte, evin ihtiyaçlarını listeleme gibi görevleri yerine getirmektedir ve ayrıca muhafazakâr bir giyim biçimine sahiptir.
İnceleme sonucunda hayat bilgisi ve sosyal bilgiler kitaplarında heteroseksüel ailenin yüceltildiğini; kadınların evde, erkeklerin ise iş yerlerinde örneklendirildiğini; kız çocuklarının toplumsal cinsiyet rol kalıpları temelinde yönlendirilip, ikincil planda yer aldığını görüyoruz. Rapora göre, ders kitaplarında heteroseksüel ailenin yüceltilmesi kendisini farklı şekillerde göstermektedir. Örneğin baba figürü genel olarak tüm kitaplara hakimken; ailenin ortak zaman paylaştığı mekânlar yemek masası ve oturma odasıdır, bazen de sokakta ya da alışverişte vakit geçirilen dialoglar ve resimler kendine kitaplarda yer bulmaktadır. Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler kapsamında tiyatro gibi sanatsal etkinliklerden yok denecek kadar az bahsedilmekte, bununla birlikte hiç resmedilmemektedir.
Raporun kitaplardan yaptıkları alıntıların bazılarını aşağıda okuyabilirsiniz:
“(Dedemin) Annesi anneannemin evin tek kızı olduğunu öğrenince istemeye cesaret edememiş. Anneannem ve dedem birbirlerini görmüşler. Anneannemin annesi de ’Bu işe ne dersin?’ diye sormuş. O, dedemle evlenmek istiyormuş ama babasının bu işe evet demesini beklemiş. “(İlköğretim Sosyal Bilgiler Kitabı sf. 36)
“Efendibabası misafiri çok severmiş. Yemekli, yatılı isafirleri çok olurmuş. Aynı şehirde yaşayan akrabalar, arkadaşlar ve dostlar bile misafirliğe yatılı olarak gelirlermiş. Ev işlerini evin genç kızları, gelinleri yaparmış. Ev işleri çok zaman almasına rağmen konu komşu ziyaretine de ayıracak zaman kalırmış.” (İlköğretim Sosyal Bilgiler Kitabı sf. 37)