Emek Çalışmaları Topluluğu tarafından, işçi ve memurların düzenlediği basın açıklaması, yürüyüş, grev gibi eylemliliklere ilişkin veriler değerlendirilerek hazırlanan 2016 İşçi Sınıfı Eylemleri Raporu yayınlandı. 

2015 yılına ait verilere de yer verilen raporda, son 2 yılda yaşanan çatışma, katliam ve OHAL uygulamalarının emekçilerin eylemliliklerine yönelik etkisi gözler önüne serildi. Rapora göre, 2015 yılından 2016 yılına kadar emekçilerin eylemliliklerinde üçte bir oranında azalma meydana geldi.

Raporda, 7 Haziran 2015 seçiminin ardından çözüm sürecinin AKP tarafından “buzdolabına kaldırılması” ile birlikte başlayan çatışmalar ve birçok kentte düzenlenen bombalı saldırıların etkili olduğu dönemde işçi sınıfı eylemlerinin de azalma gösterdiği kaydedildi. 2015 yılının ilk 6 ayında ortalama işyeri temelli eylem sayısının 105 olduğunun belirtildiği raporda, bu oranın yılın ikinci döneminde 47’ye düştüğü belirtildi.

2015’teki düşüşün 2016’da da devam ettiğinin aktarıldığı raporda, yılın ilk yarısında aylık ortalama işyeri temelli eylem sayısının 53, ikinci yarısındaki ortalama eylem sayısının ise 34 olduğu belirtildi. Raporda, 2016’daki bu düşüşün, 15 Temmuz darbe girişimi sonrasında ilan edilen ve bizzat Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan tarafından işçi grevlerine karşı bir koz olarak kullanıldığı itiraf edilen Olağanüstü Hal (OHAL) uygulamaları gerekçesiyle yaşandığı vurgulandı.

[ih2]

OHAL nedeniyle işçilerin eylemliliklerine yönelik resmi ya da özel güvenlik görevlileri tarafından uygulanan şiddete ilişkin veriler de raporda yer aldı. Raporda 420 işyeri temelli eylem vakasının 48’ine (yüzde 11’ine) güvenlik görevlileri tarafından şiddet uygulandığı belirtildi. Öte yandan OHAL öncesi ve sonrasına ilişkin karşılaştırma yapılarak, 1 Ocak – 15 Temmuz arasında işyeri temelli eylemlerin yüzde 5’ine güvenlik görevlilerinin müdahalesinin gerçekleştiği ancak 16 Temmuz – 31 Aralık arasında bu oranın yüzde 22’ye çıktığı kaydedildi.

2016'DA İŞÇİ SINIFI EYLEMLERİNE İLİŞKİN ÖNE ÇIKAN VERİLER

2016 yılında 420 işyeri temelli, 188 ise genel eylem vakasının yaşandığının belirtildiği raporda öne çıkan veriler şu şekilde:

- İşyeri temelli eylemlere katılan toplam işçi sayısının yaklaşık 46 bin olduğu tahmin edilmektedir.

- İşyeri temelli eylemlerin yüzde 39’u özel sektörde çalışan kadrolu işçiler, yüzde 26’sı memurlar, yüzde 15’i özel sektör firmalarının taşeronlarında çalışan işçiler, yüzde 15’i de kamu kurumlarının taşeronlarında çalışan işçiler tarafından gerçekleştirilmiştir. 2015’e göre en çarpıcı değişiklik memur eylemlerinin payındaki artıştır.

- İşyeri temelli eylemlerin yüzde 52’si basın açıklaması, yüzde 19’u fiili grev, yüzde 11’i ise kalıcı direniştir.

- İşyeri temelli eylemlerin yüzde 37’sinde işten atma, yüzde 21’inde işteyken ücret gaspı, yüzde 13’ünde yıldırma ve keyfi ceza nedenleri rol oynamıştır. Eylem yapılan işyerlerinin yüzde 13’ünde sendikalaşma çabası mevcuttur.

- İşyeri temelli eylemlerin yüzde 29’u üretimi durduran ya da yavaşlatan eylemlerdir.

- 2016’da basına yansıyan bir eylem gerçekleştirilen sendikal örgütlenme mücadelelerinde en az bin 359 işçi sendikalaşma mücadelesine katıldığı için işverenler tarafından işten atılmıştır. Bin 586 işçi ise sendikalaşmadan farklı sebeplerle yapılan hak mücadelelerine katıldığı için işinden olmuştur. Toplam sayı 2 bin 954’tir.

- İşyeri temelli eylemlerin yüzde 13’ü inşaat, yüzde 12’si metal, yüzde 12’si genel işler işkolundadır.

- Bu eylemlerin yüzde 47’si bir işçi sendikası tarafından, yüzde 23’ü bir memur sendikası tarafından yapılırken, eylemlerin yüzde 27’si herhangi bir kurumun dahili olmadan gerçekleşmiştir.

- Sendikaların örgütlediği işyeri temelli eylemlerin sayılarına bakıldığında 1. sırada 34 vakayla Eğitim-Sen, 2. sırada 28 vakayla İnşaat-İş, 3. ve 4. sırada 25’er vakayla Genel-İş ve Birleşik Metal-İş gelmektedir.

- Genel eylem vakalarının yüzde 30’unda kiralık işçilik yasa tasarısı, yüzde 28’inde kıdem tazminatı yasa tasarısı bir eylem nedeni olarak rol oynamıştır.

- Genel eylemlerin düzenleyicileri arasında olan sendikaların konfederasyonlarına bakıldığında DİSK yüzde 64 ile birinci, Türk-İş yüzde 21 ile ikinci, KESK yüzde 17 ile üçüncü gelmektedir.

EMEK ÇALIŞMALARI TOPLULUĞU

Bir grup akademisyen, araştırmacı ve sendika uzmanının bir araya gelmesiyle 2014 yılında yola çıkan Emek Çalışmaları Topluluğu, 2015 yılından başlayarak yerel ve ulusal medya organlarını tarayarak “İşçi Sınıfı Eylemleri Raporu” hazırlamaya başladı.

Gönüllülerden oluşan Emek Çalışmaları Topluluğu, emek hareketine destek veren araştırmacıların ortak çalışmasıyla işçi sınıfının ve işçi mücadelelerinin görünürlüğünü artırmak ve emek hareketinin veri temelli politika yapma kapasitesini geliştirmek amacını taşımaktadır.